Điều trị xơ cứng teo cơ một bên (ALS) bằng tế bào gốc

Tác giả: Ngô Thị Thúy An , bài viết được tư vấn chuyên môn bởi: TS.BS Takaaki Matsuoka Viện trưởng Trung tâm tế bào gốc Helene

Xơ cứng teo cơ một bên là tình trạng bệnh phổ biến với mức độ tiến triển từ nhẹ đến nặng, gây ra nhiều khó khăn cho người bệnh trong điều trị. Tuy nhiên ngày nay với sự phát triển của y học hiện đại, chúng ta có thể điều trị xơ cứng teo cơ một bên (ALS) bằng tế bào gốc để giảm thiểu triệu chứng, tăng cường chất lượng sống.

Nội dung bài viết

---

1. Tìm hiểu bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS)

1.1. Bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) là gì?

Bệnh ALS khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong vận động

Bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) trước đây có tên gọi Lou Gehrig, là một rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh vận động, các tế bào thần kinh trong não và tủy sống. Khi các tế bào thần kinh vận động bị thoái hóa và chết đi, chúng sẽ ngừng gửi tin nhắn đến các cơ, khiến cơ yếu đi, bắt đầu co giật và teo lại. 

Cuối cùng, ở những người mắc bệnh ALS, não mất khả năng kiểm soát các chuyển động tự nhiên như đi lại, nói chuyện, nhai, thở,... ALS tiến triển với các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn theo thời gian là một mối đe doạ lớn đến cuộc sống của người bệnh.

1.2. Triệu chứng xơ cứng teo một bên cơ

Các triệu chứng ban đầu của bệnh ALS bao gồm:

• Co giật cơ ở cánh tay, chân, vai hoặc lưỡi
• Chuột rút cơ bắp
• Cơ bắp căng và cứng (co cứng)
• Yếu cơ ảnh hưởng đến cánh tay, chân hoặc cổ
• Nói ngọng và giọng mũi
• Khó nhai hoặc nuốt
• Khi bệnh tiến triển nặng, tình trạng yếu cơ và teo cơ lan sang các bộ phận khác trên cơ thể. Những người mắc ALS có thể gặp vấn đề với việc:
• Nhai thức ăn và khó nuốt
• Chảy nước dãi 
• Khó thở
• Khóc, cười ngoài ý muốn hoặc các biểu hiện cảm xúc khác
• Táo bón

1.3. Nguyên nhân của hội chứng ALS

Tuổi tác, giới tính và di truyền là một trong những nguyên dân gây bệnh ALS

Cho đến nay vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh ALS. Tuy nhiên một số nhóm đối tượng sau đây có nhiều khả năng mắc bệnh ALS hơn cả: 

• Mặc dù bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi nhưng các triệu chứng thường phát triển nhất ở độ tuổi từ 55 đến 75.
• Đàn ông có nhiều khả năng phát triển bệnh ALS hơn phụ nữ. Tuy nhiên, ở độ tuổi lớn hơn, nam và nữ đều có khả năng được chẩn đoán mắc bệnh ALS như nhau.
• Người da trắng và không phải gốc Tây Ban Nha có nhiều khả năng mắc bệnh nhất.

Một số nghiên cứu còn cho thấy các cựu chiến binh có nguy cơ mắc ALS cao gấp 1,5-2 lần. Các yếu tố rủi ro có thể xảy ra đối với cựu chiến binh bao gồm tiếp xúc với chì, thuốc trừ sâu và các chất độc trong môi trường. Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng chấn thương đầu có thể dễ dẫn đến nguy cơ mắc ALS cao hơn.

2. Điều trị bệnh xơ cứng teo cơ một bên

Sử dụng thuốc là một trong những cách giúp kiểm soát triệu chứng bệnh

Hiện tại không có phương pháp điều trị nào có thể đảo ngược tổn thương tế bào thần kinh vận động hoặc chữa khỏi ALS. Tuy nhiên, một số phương pháp điều trị có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài thời gian sống sót cho bệnh nhân. 
Các bác sĩ có thể sử dụng các loại thuốc sau đây đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt để hỗ trợ kế hoạch điều trị ALS:

• Riluzole (Rilutek) là một loại thuốc uống có tác dụng làm giảm tổn thương tế bào thần kinh vận động bằng cách giảm mức độ glutamate, chất vận chuyển thông điệp giữa tế bào thần kinh và tế bào thần kinh vận động.
• Edaravone (Radicava) là một chất chống oxy hóa đã được chứng minh có thể làm chậm sự suy giảm chức năng ở một số người mắc ALS. 
• Natri phenylbutyrate/taurursodiol (Relyvrio) là một loại thuốc uống có tác dụng ngăn chặn sự chết tế bào thần kinh bằng cách ngăn chặn các tín hiệu căng thẳng trong tế bào. 
• Tofersen (Qalsody) được tiêm vào cột sống cho những bệnh nhân ALS đã được xác định có đột biến gen SOD1. 

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể kê toa các loại thuốc hoặc phương pháp điều trị khác để giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng đi kèm, bao gồm chuột rút, cứng cơ, tiết nhiều nước bọt, khóc - cười không mong muốn,... 

3. Điều trị bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) bằng liệu pháp tế bào gốc

Liệu pháp tế bào gốc đã cho thấy tiềm năng điều trị mạnh mẽ trong các lĩnh vực lâm sàng khác nhau. Đặc biệt, tế bào gốc trung mô (MSC) có thể phát huy tác dụng bằng cách biệt hóa thành một loại tế bào cụ thể hoặc giải phóng thêm các yếu tố dinh dưỡng, tăng trưởng vào cơ thể. Các mô hình lâm sàng đã cung cấp bằng chứng cho thấy MSC là một phương pháp đầy hứa hẹn để điều trị bệnh ALS. 

Tế bào gốc là ứng cử viên tiềm năng trong điều trị bệnh ALS

Cụ thể, việc cấy ghép tế bào gốc trung mô (MSC) có thể trì hoãn sự khởi phát và tiến triển của bệnh một cách hiệu quả. Hơn nữa, tế bào gốc cũng góp phần giảm bớt quá trình mất tế bào thần kinh vận động ở người bệnh ALS. Kết quả thu được từ các nghiên cứu tiền lâm sàng đã khuyến khích việc sử dụng MSC ở bệnh nhân ALS để tăng cường sự tái tạo từ bên trong chính cơ thể.

Về cơ chế hoạt động, các tế bào gốc có thể phát triển thành nhiều tế bào chuyên biệt khác nhau để thay thế, sửa chữa các tế bào bị hư hỏng hoặc bị mất đi trong não liên quan đến ALS. Thông qua đường truyền tĩnh mạch, tế bào gốc sẽ tự di chuyển, tìm ra những vùng bị viêm và tổn thương thông qua cơ chế homing.

Tại đây, tế bào gốc giúp giảm viêm (bao gồm cả viêm thần kinh) và điều chỉnh hệ thống miễn dịch. Cơ chế này có ý nghĩa ngăn chặn sự tiến triển của bệnh trong thời gian dài. Ngoài ra, lợi ích thứ hai của việc điều trị bằng tế bào gốc đối với người bệnh ALS là ngăn ngừa việc mất thêm tế bào thần kinh, từ đó làm chậm quá trình tiến triển và cải thiện các triệu chứng vận động, run, cứng khớp.

Mời bạn đọc xem thêm các ứng dụng của tế bào gốc trong điều trị bệnh:

Ứng dụng tế bào gốc điều trị xơ phổi

Ứng dụng tế bào gốc điều trị chấn thương giây chằng

Tế bào gốc điều trị chấn thương tủy sống

4. Vai trò của tế bào gốc trong điều trị bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS)

Tế bào gốc có vai trò quan trọng trong điều trị bệnh ALS

Tế bào gốc đóng vai trò hỗ trợ bằng cách cung cấp một môi trường vi mô nuôi dưỡng và bảo vệ thần kinh nhằm cải thiện các tình trạng nguy hiểm cho các tế bào thần kinh vận động bị bệnh. Từ đó, chúng làm chậm quá trình thoái hóa và chết tế bào thần kinh. 

Các tế bào gốc được cấy ghép với khả năng này sẽ tiết ra các yếu tố dinh dưỡng thần kinh, đồng thời biệt hóa thành các tế bào không bị bệnh, không có tế bào thần kinh, chẳng hạn như tế bào hình sao và tế bào thần kinh đệm siêu nhỏ, hoặc các tế bào thần kinh điều hòa khớp thần kinh với các tế bào thần kinh vận động bị bệnh.

5. Thử nghiệm tế bào gốc cho ALS đã thành công và được công bố

Một nghiên cứu được thực hiện bởi  Panayiota Petrou vào năm 2016 cho thấy liệu pháp tế bào gốc an toàn và được bệnh nhân ALS dung nạp tốt. Trong số 26 bệnh nhân, 87% được xác định là đáp ứng với thang đánh giá chức năng ALS đã được sửa đổi, cải thiện ít nhất 25% sau sáu tháng điều trị.

Một đánh giá có hệ thống khác được công bố trên Tạp chí Miễn dịch thần kinh năm 2016 đã phân tích kết quả của 13 thử nghiệm lâm sàng sử dụng MSC để điều trị ALS. Đánh giá cho thấy MSC thường được dung nạp tốt và có đặc điểm an toàn thuận lợi, không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào được báo cáo trong các nghiên cứu được xem xét.

6. Mirai Care - Đơn vị kết nối điều trị bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) bằng tế bào gốc Nhật Bản uy tín

Mirai Care là đơn vị tin cậy của nhiều khách hàng Việt trong chăm sóc sức khoẻ bằng tế bào gốc

Sự xuất hiện của tế bào gốc mở ra nhiều hi vọng cho người bệnh ALS trong việc tìm kiếm giải pháp giảm thiểu các triệu chứng khó chịu và kéo dài tuổi thọ. Với niềm tin này, vấn đề được nhiều người bệnh quan tâm tiếp theo chính là địa chỉ điều trị ALS bằng tế bào gốc uy tín.

Nổi tiếng với danh xưng đất nước tiên phong trong việc ứng dụng tế bào gốc vào điều trị và chăm sóc sức khoẻ, Nhật Bản là quốc gia có vị trí thuận lợi để người Việt dễ dàng di chuyển và trải nghiệm phương pháp này vào bất kỳ thời điểm nào. Tuy nhiên những rào cản về mặt ngôn ngữ cũng như chưa có thông tin về địa chỉ điều trị uy tín tại Nhật khiến nhiều người bệnh không khỏi chần chừ.

Đó cũng chính là lý do Mirai Care phát triển để trở thành địa chỉ uy tín giúp người bệnh kết nối với những cơ sở y tế uy tín tại Nhật chuyên điều trị bằng tế bào gốc. Đến với trung tâm, người bệnh sẽ được tiếp nhận hồ sơ và tư vấn liệu pháp điều trị phù hợp. Khi đồng ý sang Nhật thực hiện, người bệnh tiếp tục được Mirai Care hỗ trợ về việc di chuyển và tiếp đón tại “xứ sở hoa anh đào” một cách chu đáo. Nhờ vậy, toàn bộ quá trình điều trị đều được diễn ra thuận lợi, mang lại cảm giác an tâm, tin tưởng cho khách hàng.

Trong cuộc chiến chống lại căn bệnh xơ cứng teo cơ bên, nghiên cứu về việc điều trị xơ cứng teo cơ bên (ALS) bằng tế bào gốc đã mang lại hy vọng mới cho người bệnh. Tuy không thể điều trị khỏi hoàn toàn nhưng những phương pháp đặt ra hiện nay có thể mang lại cho người bệnh một cuộc sống dễ dàng hơn. Ít nhất, các triệu chứng được giảm thiểu, người bệnh có thêm nhiều thời gian để sống khoẻ và hạnh phúc bên người thân.
—---------
Tham khảo tại:

• https://www.dvcstem.com/post/stem-cells-als
• https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/amyotrophic-lateral-sclerosis-als
• https://www.dvcstem.com/post/stem-cells-als