SỰ KHÁC BIỆT GIỮA CHỌC DÒ TỦY XƯƠNG VÀ CHỌC DÒ TỦY SỐNG

Tác giả: Ngô Thị Thúy An

Nhiều người khi nghe nói đến lấy tủy xương thường nghĩ rằng đó là việc lấy dịch não tủy từ tủy sống ở lưng. Thực tế, Chọc dò tủy xương và chọc dò tủy sống là hai thủ thuật hoàn toàn khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu sự khác biệt giữa 2 thủ thuật này.

1. Chọc dò tủy xương là gì?

Chọc dò tủy xương là việc lấy tủy xương từ bên trong xương. Tủy xương là mô dạng xốp nằm trong xương, đóng vai trò như một nhà máy sản xuất các thành phần của máu như bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu. Chọc dò tủy xương là việc lấy chất lỏng (dịch tủy xương) chứa trong tủy xương. Khác với chọc dò tủy sống, Chọc dò tủy xương không liên quan đến dịch não tủy nên không gây đau đầu.

Cụ thể, bệnh nhân sẽ được yêu cầu nằm nghiêng và thủ thuật được thực hiện trên xương chậu - một trong những xương tạo nên khung chậu hỗ trợ cơ thể. Đầu tiên, gây tê cục bộ một phần da, sau đó đẩy kim sâu hơn để gây tê đầy đủ bề mặt xương. Tiếp theo, dùng kim Chọc dò tủy xương đâm qua vùng đã gây tê để tạo lỗ trên xương và hút dịch tủy xương bằng ống tiêm. Vì chỉ cần gây tê cục bộ nên thủ thuật thường chỉ kéo dài khoảng 30 phút. Hiện nay, vị trí chọc dò phổ biến nhất là gai chậu sau vì nó dày và ít biến chứng, đảm bảo tính an toàn cao.

Kim sinh thiết và kim chọc dò tủy xương

Vị trí chọc dò tủy xương

2. Chọc dò tủy sống là gì?

Chọc dò tủy sống, còn được gọi là chọc dò thắt lưng, là phương pháp đưa kim tiêm vào tủy sống để lấy dịch não tủy đang lưu thông ở đó. Việc xét nghiệm thành phần của dịch não tủy giúp chẩn đoán các bệnh về não và tủy sống. Cảm giác đau chủ yếu là do gây tê ban đầu, sau đó một cây kim được tiêm vào lưng để lấy dịch não tủy từ ống sống phía sau cột sống. Thông thường, quá trình này mất khoảng 1 giờ. Do dịch não tủy chảy từ đầu xuống tủy sống ở lưng, việc lấy dịch từ tủy sống có thể gây đau đầu sau đó. Trong hầu hết các trường hợp, triệu chứng này sẽ hết trong vòng vài ngày sau nghỉ ngơi phù hợp. Đa số bệnh nhân thường nhầm lẫn thủ thuật này với chọc dò tủy xương.

Dịch não tủy được lấy bằng cách chọc dò tủy sống chảy trong khoang dưới nhện, là khoảng trống giữa lớp giữa và lớp trong của ba lớp màng não bao quanh não và tủy sống. Để lấy dịch não tủy, một cây kim rỗng mảnh được đưa vào giữa hai đốt sống ở phần dưới cột sống. Thông thường, bệnh nhân được yêu cầu nằm nghiêng, co đầu gối về phía ngực trong quá trình thực hiện.

Hình ảnh mô phỏng và chọc dò tủy xương

Hình ảnh mô phỏng kết nối giữa dịch não và tủy não

Hình ảnh mô phỏng kết nối giữa dịch não tủy và não

Nguồn trích dẫn:  Atlas Giải phẫu Netter ấn bản lần 3

Sự khác biệt về vị trí lấy mẫu của chọc dò tủy xương và chọc dò tủy sống

Chọc dò tủy xương	Chọc dò tủy sống
Chọc dò tủy xương là việc lấy mẫu tủy xương từ bên trong xương Chọc dò tủy xương không liên quan đến dịch não tủy, do đó không gây đau đầu. Chọc dò tủy xương được thực hiện sau khi gây tê tại chỗ và thời gian thực hiện khoảng 30 phút.	Chọc dò tủy sống là thủ thuật lấy dịch não tủy chảy trong tủy sống.

Chúng tôi sẽ giải thích sự khác biệt về vị trí tiêm của từng loại bằng cách sử dụng hình ảnh minh họa dưới đây

Vị trí chọc dò tủy sống và chọc dò tủy xương