Chuyên gia giải đáp: Lợi khuẩn phô mai giảm triệu chứng tự kỷ

Tác giả: Ngô Thị Thúy An

Nội dung bài viết: 

Lợi khuẩn phô mai giảm triệu chứng tự kỷchỉ là lời đồn hay có cơ sở khoa học? Ngày càng nhiều phụ huynh quan tâm đến vai trò của thực phẩm lên men đặc biệt là phô mai chứa lợi khuẩn trong việc hỗ trợ trẻ tự kỷ. Trong đó, phô mai lên men tự nhiên được cho là có chứa nhiều chủng vi khuẩn có lợi như Lactobacillus, Bifidobacterium - góp phần cải thiện hệ vi sinh đường ruột và ổn định hành vi. Vậy thực hư ra sao? Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ vì sao lợi khuẩn trong phô mai có thể hỗ trợ trẻ tự kỷ, nên chọn loại nào và dùng ra sao để phát huy hiệu quả an toàn.

1. Lợi khuẩn phô mai là gì? Vì sao được quan tâm trong quá trình điều trị tự kỷ?

Phô mai không chỉ là nguồn thực phẩm giàu đạm và canxi, mà còn được coi là “kho chứa lợi khuẩn” quý giá nếu được chế biến theo phương pháp lên men tự nhiên. Các loại phô mai như phô mai Thụy Sĩ, Gouda, Cheddar già thường chứa các probiotics sống như Lactobacillus, Bifidobacterium, Propionibacterium. Đây là những vi khuẩn có lợi cho đường ruột, góp phần cân bằng hệ vi sinh và hỗ trợ tiêu hóa.

Đối với trẻ tự kỷ - nhóm trẻ thường có rối loạn hệ vi sinh đường ruột và khả năng miễn dịch kém thì việc bổ sung lợi khuẩn từ thực phẩm như phô mai lên men tự nhiên có thể hỗ trợ giảm viêm, cải thiện tâm trạng và điều hòa hành vi. Chính vì vậy, lợi khuẩn trong phô mai ngày càng được nhiều chuyên gia và phụ huynh quan tâm như một hướng tiếp cận bổ trợ trong quá trình phục hồi toàn diện cho trẻ tự kỷ.

Phô mai - nguồn thực phẩm giàu đạm và canxi là “kho chứa lợi khuẩn” quý giá 

2. Lợi khuẩn phô mai hỗ trợ trẻ tự kỷ ra sao?

2.1.  Tác động tích cực của lợi khuẩn từ phô mai đối với trẻ tự kỷ

Lợi khuẩn có trong các loại phô mai lên men tự nhiên không chỉ hỗ trợ tiêu hóa mà còn mang lại nhiều lợi ích toàn diện cho trẻ thuộc phổ tự kỷ. Trước hết, chúng giúp ổn định hệ vi sinh đường ruột, từ đó giảm rõ rệt các triệu chứng thường gặp như táo bón, đầy bụng, khó chịu vốn là những nguyên nhân gián tiếp làm tăng hành vi kích động ở trẻ.

Ngoài ra, lợi khuẩn còn kích thích tổng hợp serotonin ngay trong ruột, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp trẻ ổn định cảm xúc và dễ kiểm soát hành vi hơn. Một số nghiên cứu cũng cho thấy, probiotics có thể giảm nhẹ tình trạng viêm hệ thần kinh trung ương (neuroinflammation) - yếu tố được cho là liên quan đến sự rối loạn trong phát triển thần kinh ở trẻ tự kỷ.

Không chỉ vậy, khi hệ tiêu hóa khỏe mạnh, trẻ thường ngủ ngon hơn, ít giật mình hoặc cáu gắt, từ đó cải thiện khả năng tập trung và tương tác xã hội trong các hoạt động thường ngày hoặc các buổi can thiệp trị liệu. Đây chính là lý do vì sao lợi khuẩn từ phô mai đang dần trở thành một phần hỗ trợ dinh dưỡng được nhiều phụ huynh tin tưởng.

2.2. Có bằng chứng khoa học nào chứng minh lợi khuẩn phô mai giúp giảm triệu chứng tự kỷ?

Dù vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu mở rộng, nhiều công trình khoa học bước đầu đã cho thấy mối liên hệ tích cực giữa lợi khuẩn và sự cải thiện hành vi ở trẻ tự kỷ. Chẳng hạn,một nghiên cứu nhỏ tại Đại học Arkansas (Mỹ) ghi nhận rằng trẻ tự kỷ được bổ sung probiotics (trong đó có từ thực phẩm như phô mai lên men) đã có chuyển biến tốt trên các thang đo hành vi và tương tác xã hội.

Đặc biệt, một bài viết nổi bật trên Nature Neuroscience (2023) sử dụng dữ liệu đa tầng phân tích trục gut - brain cho thấy sự thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột có mối liên quan rõ ràng đến các triệu chứng xã hội và hành vi ở trẻ tự kỷ. Theo đó, khi hệ vi sinh được cân bằng, các vùng não liên quan đến cảm xúc và hành vi cũng hoạt động hiệu quả hơn, giúp trẻ giảm lo âu, tăng khả năng tập trung và điều chỉnh cảm xúc tốt hơn.

Tuy nhiên, các chuyên gia y khoa cũng nhấn mạnh rằng probiotics kể cả từ phô mai không thể thay thế cho các can thiệp hành vi, âm ngữ trị liệu hoặc giáo dục đặc biệt. Lợi khuẩn chỉ đóng vai trò hỗ trợ dinh dưỡng, giúp tối ưu hoá nền tảng sinh học và thể chất để trẻ đáp ứng can thiệp tốt hơn.

Tác động tích cực của lợi khuẩn từ phô mai đối với trẻ tự kỷ

3. Cách sử dụng phô mai chứa probiotics cho trẻ tự kỷ

Để phô mai lên men trở thành nguồn lợi khuẩn an toàn và hiệu quả cho trẻ tự kỷ, phụ huynh cần lưu ý một số nguyên tắc khi sử dụng:

• Bắt đầu với lượng rất nhỏ:Với trẻ có hệ tiêu hoá nhạy cảm, nên cho dùng thử 5 - 10g phô mai lên men/ngày và theo dõi phản ứng trong 3 - 5 ngày đầu. Nếu không có dấu hiệu đầy bụng, tiêu chảy hay táo bón, có thể tăng dần.
• Kết hợp với prebiotics tự nhiên:Để lợi khuẩn phát triển tốt trong ruột, cần bổ sung thêm “thức ăn” cho chúng tức là prebiotics. Những thực phẩm giàu prebiotics dễ chấp nhận với trẻ bao gồm: chuối chín, yến mạch, bí đỏ, khoai lang, cà rốt hấp…
• Lưu ý với trẻ đang theo chế độ GFCF:GFCF (Gluten - Free, Casein - Free) là chế độ loại bỏ đạm sữa (casein) và gluten được áp dụng phổ biến trong cộng đồng trẻ tự kỷ. Nếu trẻ đang theo GFCF, nên tránh phô mai từ sữa bò truyền thống. Thay vào đó, có thể thử phô mai từ đậu nành, đậu dừa hoặc yến mạch lên men một số loại vẫn chứa probiotics mà không có casein gây phản ứng.

Tips nhỏ: Ưu tiên chọn phô mai không muối, không chất bảo quản, và nên đọc kỹ nhãn thành phần để đảm bảo có chứa lợi khuẩn sống như Lactobacillus hoặc Bifidobacterium.

Sử dụng phô mai chứa probiotics mang lại hiệu quả tích cực về mặt sức khỏe cho trẻ tự kỷ

4. Lưu ý khi áp dụng phô mai có lợi khuẩn

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng phô mai lợi khuẩn cho trẻ tự kỷ, phụ huynh cần ghi nhớ một số nguyên tắc quan trọng:

• Chọn đúng sản phẩm có chứa lợi khuẩn sống:Ưu tiên các loại phô mai lên men tự nhiên có ghi nhãn “live cultures” hoặc “active probiotics” trên bao bì. Tránh các loại phô mai chế biến sẵn, chứa nhiều muối, chất bảo quản hoặc hương liệu nhân tạo vì chúng không còn lợi khuẩn sống và có thể gây kích ứng.
• Theo dõi phản ứng của trẻ sau khi dùng:Mỗi trẻ tự kỷ có khả năng dung nạp khác nhau. Hãy để ý các dấu hiệu như: tiêu hóa (đầy bụng, phân thay đổi), giấc ngủ (khó ngủ, ngủ sâu hơn), hành vi (tăng cáu gắt hay giảm kích động) để điều chỉnh liều lượng hoặc ngừng sử dụng nếu cần.
• Phô mai chỉ là một phần nhỏ trong tổng thể can thiệp hành vi của trẻ tự kỷ:Dù có chứa lợi khuẩn hỗ trợ tiêu hoá và cảm xúc, phô mai không thể thay thế các liệu pháp cốt lõi. Phụ huynh vẫn cần duy trì trị liệu hành vi (ABA), âm ngữ trị liệu, can thiệp bằng tế bào gốc… để giúp trẻ phục hồi toàn diện.

Khi sử dụng sử dụng phô mai lợi khuẩn cho trẻ tự kỷ phụ huynh cần ghi nhớ một số nguyên tắc quan trọng

5. Mirai Care - Đồng hành cùng cha mẹ trên hành trình phục hồi toàn diện cho trẻ tự kỷ

Mirai Carelà đơn vị tiên phong tại Việt Nam trong lĩnh vực tư vấn phục hồi chức năng toàn diện cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ, đặc biệt với liệu pháp tế bào gốc độc quyền tới từ Viện nghiên cứu điều trị, cấy ghép tế bào gốc Tokyo Nhật Bản. Hơn 500+ trẻ từ 18 tháng đến 6 tuổi đã được hỗ trợ hiệu quả.

Không chỉ tập trung vào can thiệp hành vi và phát triển ngôn ngữ, liệu pháp tại Mirai Care còn giúp cải thiện hệ tiêu hoá và hành vi ăn uống một yếu tố quan trọng gắn liền với hệ vi sinh đường ruột và khả năng hấp thu lợi khuẩn như từ phô mai lên men tự nhiên.

Những cải thiện thực tế bao gồm:

• Giảm nhạy cảm cảm giác khi ăn, không còn sợ mùi hay từ chối món mới.
• Không còn bị ám ảnh bởi thực đơn lặp lại, dễ tiếp nhận thực phẩm phong phú hơn.
• Tiêu hoá êm dịu hơn: giảm táo bón, trào ngược, trẻ ăn ngon và ngủ sâu giấc hơn.

Đây chính là nền tảng quan trọng để tăng hiệu quả sử dụng lợi khuẩn như trong phô mai, từ đó hỗ trợ ổn định hành vi, cảm xúc và giúp trẻ tự kỷ phát triển toàn diện hơn mỗi ngày.

Mirai Care đơn vị tiên phong tại Việt Nam trong lĩnh vực tư vấn phục hồi chức năng toàn diện cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ

Lợi khuẩn từ phô mai có thể coi là một “người bạn nhỏ” trên hành trình chăm sóc trẻ tự kỷ nhưng cần sử dụng đúng cách và kết hợp cùng các liệu pháp cốt lõi như trị liệu hành vi, ngôn ngữ, phục hồi cảm giác. Đừng quên chọn loại phô mai lên men tự nhiên, không chất phụ gia phù hợp với khẩu vị và hệ tiêu hoá của trẻ. Và đặc biệt, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng trước khi bổ sung vào thực đơn hằng ngày. Với sự đồng hành đúng hướng, Mirai Care tin rằng mỗi bữa ăn cũng có thể trở thành cơ hội cải thiện cả thể chất lẫn cảm xúc cho con.