Tại sao trẻ nói linh tinh những câu vô nghĩa - Điều này có nghĩa là gì?

Table of Contents

Trẻ nhỏ thường có giai đoạn bập bẹ tập nói, nhưng nếu trẻ nói linh tinh những câu vô nghĩa trong thời gian dài, nhiều bậc cha mẹ không khỏi lo lắng. Liệu đây có phải là dấu hiệu bình thường trong quá trình phát triển ngôn ngữ hay là cảnh báo về một vấn đề tiềm ẩn? Cùng Mirai Care tìm hiểu rõ nguyên nhân và cách hỗ trợ trẻ đúng cách trong trường hợp này nhé!

1. Trẻ nói linh tinh là gì? Khi nào là bình thường, khi nào cần lo?

Ngôn ngữ là một phần quan trọng trong sự phát triển của trẻ nhỏ. Trong quá trình học nói, trẻ thường có xu hướng bập bẹ những từ ngữ vô nghĩa hoặc ghép các cụm từ ngẫu nhiên lại với nhau. Tuy nhiên, không phải lúc nào hiện tượng trẻ nói linh tinh những câu vô nghĩa cũng là dấu hiệu bình thường.

1.1. Sự phát triển ngôn ngữ bình thường ở trẻ (0–3 tuổi)

Trẻ em học nói thông qua quá trình bắt chước và thử nghiệm âm thanh. Vì vậy, việc trẻ thỉnh thoảng nói những câu “lạ”, vô nghĩa là điều hoàn toàn bình thường, đặc biệt trong giai đoạn từ 1-3 tuổi. Đây là thời điểm trẻ đang tiếp thu ngôn ngữ một cách tự nhiên, thử nghiệm từ ngữ và cách phát âm.

Tuy nhiên, nếu tình trạng nói linh tinh kéo dài mà không có sự tiến bộ, hoặc trẻ không thể ghép câu có nghĩa theo độ tuổi, cha mẹ nên theo dõi sát sao để đảm bảo trẻ phát triển ngôn ngữ bình thường.

1.2. Khi nào “nói linh tinh” là dấu hiệu cảnh báo?

Nếu trẻ thường xuyên nói những câu không có nghĩa trong thời gian dài mà không thể giao tiếp một cách hiệu quả, có thể đây là dấu hiệu của vấn đề về ngôn ngữ hoặc thần kinh. Một số dấu hiệu cảnh báo bao gồm:

• Trẻ không hiểu mình đang nói gì: Khi được hỏi lại, trẻ không thể giải thích câu nói của mình hoặc hoàn toàn không phản ứng.
• Nhại lời máy móc, lặp lại một cụm từ cố định: Đây có thể là dấu hiệu của rối loạn ngôn ngữ, chẳng hạn như hội chứng tự kỷ hoặc rối loạn phổ tự kỷ (ASD).
• Nói chuyện một mình nhiều giờ: Nếu trẻ thường xuyên độc thoại mà không có sự tương tác với người xung quanh, điều này có thể phản ánh vấn đề về giao tiếp xã hội.

Cha mẹ cần chú ý khi trẻ có tình trạng nói chuyện một mình nhiều giờ 

2. Vì sao trẻ tự kỷ thường nói những câu vô nghĩa?

Khi trẻ nói linh tinh những câu vô nghĩa mà không có mục đích rõ ràng thì rất có khả năng đây là biểu hiện của trẻ tự kỷ. Trường hợp này khiến cha mẹ lo lắng, không biết liệu đây có phải là dấu hiệu bất thường hay không. Trên thực tế, hiện tượng này thường xuất phát từ rối loạn ngôn ngữ – giao tiếp, đặc biệt là hiện tượng nhại lời không chọn lọc (Echolalia). 

2.1 Rối loạn ngôn ngữ – giao tiếp ở trẻ tự kỷ

Ngôn ngữ là công cụ quan trọng giúp con người giao tiếp và thể hiện nhu cầu. Ở trẻ tự kỷ, khả năng sử dụng ngôn ngữ thường bị hạn chế, trẻ không sử dụng lời nói để giao tiếp có mục đích như những đứa trẻ bình thường khác. Điều này có nghĩa là:

• Trẻ không hiểu ý nghĩa của những từ mình nói ra.
• Trẻ nói một cách vô thức, không nhằm biểu đạt suy nghĩ hay nhu cầu cụ thể.
• Trẻ có thể nói rất nhiều, nhưng lời nói không mang tính chất tương tác xã hội.

Ví dụ, thay vì nói "Con khát nước" khi muốn uống nước, các con có thể chỉ lặp đi lặp lại những từ không liên quan như "xe chạy nhanh", "mưa rơi" hoặc hát một câu trong bài hát yêu thích mà không có ý nghĩa gì trong tình huống đó.

Điều này khiến cha mẹ có thể hiểu nhầm rằng trẻ biết nói, nhưng thực tế trẻ không giao tiếp hiệu quả. Vì thế, mặc dù trẻ có thể phát âm rõ ràng, nhưng nếu không sử dụng ngôn ngữ để trao đổi thông tin, đây có thể là dấu hiệu của tự kỷ hoặc chậm phát triển ngôn ngữ.

Trẻ 5 tuổi hay nói linh tinh nhưng không hiểu ý nghĩa của những từ mình nói ra

2.2 Hiện tượng Echolalia – nhại lời không chọn lọc

Một đặc điểm điển hình ở trẻ tự kỷ là hiện tượngEcholalia– nhại lời không chọn lọc. Đây là tình trạng trẻ lặp lại lời nói mà không hiểu nội dung hoặc không có ý định giao tiếp thực sự. Có hai dạng Echolalia chính:

Nhại lời ngay lập tức

• Khi cha mẹ hỏi "Con có muốn ăn cơm không?", thay vì trả lời "Có" hoặc "Không", trẻ lại lặp lại nguyên câu hỏi "Con có muốn ăn cơm không?".
• Trẻ xem một đoạn quảng cáo trên TV và ngay lập tức lặp lại câu nói trong quảng cáo, dù không liên quan đến tình huống hiện tại.

Nhại lời trì hoãn (lặp lại câu nói cũ trong quá khứ)

• Trẻ có thể nhớ một câu nói từ vài ngày trước và tự lặp lại bất cứ lúc nào, ngay cả khi không ai nhắc đến điều đó.
• Một số trẻ có thể lặp lại những câu trong phim hoạt hình, video YouTube mà chúng đã từng nghe, dù không hiểu nội dung.

Hiện tượng này xuất hiện vì trẻ gặp khó khăn trong việc xử lý ngôn ngữ và không biết cách tự tạo câu trả lời phù hợp. Trẻ có thể ghi nhớ rất tốt các âm thanh và từ ngữ, nhưng không hiểu cách áp dụng chúng trong giao tiếp thực tế.

Ví dụ, trẻ có thể thích một câu trong phim hoạt hình như “Cùng đi thôi nào!” và lặp lại câu này trong mọi tình huống, ngay cả khi không có ai đi đâu cả. Điều này làm cha mẹ cảm thấy trẻ nói nhiều nhưng không rõ ngữ cảnh, dẫn đến khó khăn trong giao tiếp hàng ngày.

Bé 2 tuổi nói nhiều nhưng không có nghĩa là hiện tượng Echolalia – nhại lời không chọn lọc ở trẻ tự kỷ

2.3 Dấu hiệu đi kèm giúp nhận diện tự kỷ sớm

Ngoài việc trẻ nói linh tinh những câu vô nghĩa, các bé thường có một số dấu hiệu khác giúp cha mẹ nhận diện sớm, bao gồm:

• Tránh giao tiếp bằng mắt:Trẻ không thích nhìn thẳng vào mắt người đối diện khi trò chuyện. Nếu cha mẹ cố gắng gọi tên hoặc tiếp xúc bằng ánh mắt, trẻ thường nhìn đi chỗ khác hoặc tỏ ra không quan tâm.
• Không phản ứng khi được gọi tên:Khi cha mẹ gọi tên, trẻ không quay lại hoặc không có phản ứng gì, dù thính lực của trẻ hoàn toàn bình thường. Điều này cho thấy trẻ không nhận thức được rằng người khác đang muốn giao tiếp với mình.
• Không biết cách giao tiếp hai chiều:Trẻ không có khả năng duy trì một cuộc hội thoại, không biết đặt câu hỏi hay phản hồi phù hợp. Ví dụ, nếu cha mẹ nói "Hôm nay con đi học vui không?", thay vì trả lời "Có" hoặc "Không", trẻ có thể im lặng hoặc lặp lại nguyên câu hỏi.
• Không chủ động chia sẻ hoặc bày tỏ cảm xúc:Trẻ có thể không thích kể về những điều mình đã làm trong ngày, không chia sẻ sở thích hoặc cảm xúc của bản thân.
• Có hành vi lặp đi lặp lại:Ngoài việc lặp lại lời nói, trẻ tự kỷ thường có các hành vi như xoay tròn, vẫy tay, xếp đồ chơi theo một trật tự nhất định và không thích thay đổi thói quen.

Nếu trẻ có từ 2-3 dấu hiệu trên đi kèm với việc nói linh tinh, không có ý nghĩa, cha mẹ nên sớm đưa trẻ đi thăm khám để được đánh giá và can thiệp kịp thời.

Tránh giao tiếp bằng mắt là một biểu hiện sớm của trẻ tự kỷ

3. Những dấu hiệu cảnh báo sớm khác cha mẹ cần biết

Bên cạnh việc trẻ nói linh tinh những câu vô nghĩa, thì trẻ tự kỷ thường có nhiều dấu hiệu đi kèm khác. Việc nhận diện sớm những dấu hiệu này giúp cha mẹ có hướng can thiệp kịp thời, hỗ trợ trẻ phát triển tốt hơn. Dưới đây là một số dấu hiệu quan trọng cần lưu ý:

• Trẻ ít tương tác xã hội:Trẻ không thích chơi cùng bạn bè, không chia sẻ cảm xúc hay bày tỏ sự quan tâm đến người xung quanh. Nếu có người hỏi chuyện, trẻ có thể không phản hồi hoặc chỉ đáp lại một cách rập khuôn.
• Hành vi lặp đi lặp lại:Trẻ có những thói quen cố định như sắp xếp đồ vật theo thứ tự nhất định, vỗ tay liên tục, xoay tròn hoặc lắc lư người. Khi thói quen này bị thay đổi, trẻ dễ cáu kỉnh hoặc mất bình tĩnh.
• Không sử dụng cử chỉ giao tiếp:Trẻ không biết chỉ tay để bày tỏ mong muốn, không gật/lắc đầu khi cần đồng ý hoặc từ chối. Những cử chỉ đơn giản như vẫy tay chào tạm biệt cũng có thể bị thiếu hụt.

Lời khuyên từ Mirai Care: Nếu trẻ có từ 2 dấu hiệu trở lên, cha mẹ nên đưa con đi đánh giá sớm để có hướng can thiệp kịp thời, tránh bỏ lỡ giai đoạn vàng trong phát triển ngôn ngữ và giao tiếp của trẻ.

Trẻ ít tương tác xã hội là dấu hiệu cảnh báo sớm ở trẻ mắc bệnh tự kỷ

4. Mirai Care – Đồng hành sớm cùng phụ huynh trong điều trị tự kỷ

Nhiều cha mẹ lầm tưởng rằng chỉ cần con biết nói thì không bị tự kỷ, nhưng thực tế, điều quan trọng không chỉ là trẻ có thể nói mà là cách trẻ sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp. Nếu trẻ thường xuyên nói linh tinh những câu vô nghĩa, nhại lại lời người khác mà không hiểu nội dung, hay lặp đi lặp lại một cụm từ trong nhiều tình huống không liên quan, rất có thể trẻ đang gặp vấn đề về ngôn ngữ và giao tiếp.

Khi nào cần đánh giá chuyên sâu?

• Trẻ không dùng lời nói để giao tiếp có mục đích (chỉ nói bâng quơ mà không tương tác).
• Trẻ nhại lại câu nói một cách máy móc, không phản hồi phù hợp với câu hỏi hay tình huống.
• Trẻ nói chuyện một mình nhiều giờ, nhưng khi có người hỏi lại không trả lời.
• Trẻ không giao tiếp bằng mắt, không quan tâm đến cảm xúc hoặc phản ứng của người khác.

Nếu trẻ có những dấu hiệu trên, cha mẹ không nên chủ quan mà cần sớm đưa con đi đánh giá tại cơ sở chuyên môn để có phương án can thiệp kịp thời.

Mirai care – Đơn vị tư vấn liệu pháp tế bào gốc Tokyo Nhật Bản trong điều trị tự kỷ uy tín tại Việt Nam

Trong những năm gần đây, liệu pháp tế bào gốc đã trở thành bước tiến đột phá trong hỗ trợ điều trị rối loạn phổ tự kỷ. Phương pháp này đã được nghiên cứu và ứng dụng thành công tại Nhật Bản, giúp nhiều trẻ cải thiện khả năng ngôn ngữ, giao tiếp xã hội và hành vi.

Lợi ích của liệu pháp tế bào gốc trong điều trị tự kỷ:

• Tái tạo liên kết thần kinh – Thúc đẩy sự phát triển của tế bào não, hỗ trợ cải thiện khả năng ngôn ngữ và nhận thức.
• Cải thiện kỹ năng giao tiếp và hành vi – Giúp trẻ tăng cường sự tập trung, giảm các hành vi lặp lại và cải thiện khả năng phản ứng với môi trường xung quanh.
• An toàn – không xâm lấn – Phương pháp này không gây đau đớn, không phẫu thuật, giúp trẻ tiếp nhận điều trị một cách nhẹ nhàng và tự nhiên.

Thực tế đã chứng minh:

• Hơn 500 trường hợp trẻ tự kỷ tại Nhật Bản đã có cải thiện tích cực sau khi điều trị bằng liệu pháp tế bào gốc.
• Tại Việt Nam, Mirai Care đã triển khai điều trị thành công cho 5 trường hợp, với nhiều dấu hiệu tiến triển rõ rệt như cải thiện giao tiếp bằng mắt, phản ứng nhanh hơn với lời gọi, tăng khả năng tập trung và giảm các hành vi lặp lại.

Mirai Care – Đồng hành sớm cùng phụ huynh trong điều trị tự kỷ

Theo chuyên gia tại Mirai Care, mỗi trẻ có tốc độ phát triển ngôn ngữ khác nhau, nhưng khi trẻ nói linh tinh những câu vô nghĩa kéo dài kèm theo các dấu hiệu bất thường khác, cha mẹ cần quan sát kĩ và có biện pháp hỗ trợ phù hợp. Xây dựng môi trường giao tiếp tích cực, kiên nhẫn hướng dẫn trẻ và tìm đến chuyên gia khi cần thiết sẽ giúp trẻ cải thiện khả năng ngôn ngữ và phát triển toàn diện. Nếu bạn lo lắng về tình trạng của con, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng can thiệp kịp thời.