Top 2 nguyên nhân tại sao trẻ tự kỷ thích môi trường yên tĩnh

Tác giả: Ngô Thị Thúy An , bài viết được tư vấn chuyên môn bởi: BÁC SĨ TAKAHIRO HONDA (Pajili) Giám đốc Viện Nghiên cứu Điều trị Cấy ghép Tế bào Gốc Tokyo (TSRI)

Nhiều bậc cha mẹ thắc mắc tại sao trẻ tự kỷ thích môi trường yên tĩnh thay vì những nơi đông đúc, ồn ào như bạn bè cùng trang lứa. Trên thực tế, sự yên tĩnh giúp trẻ tự kỷ giảm bớt căng thẳng, tránh tình trạng quá tải giác quan và dễ dàng tập trung hơn. Mirai Care cho rằng việc hiểu rõ lý do tại sao trẻ lại thích sự yên tĩnh này không chỉ giúp phụ huynh đồng hành hiệu quả cùng con, mà còn tạo điều kiện để trẻ cảm thấy an toàn, thoải mái và phát triển kỹ năng xã hội tốt hơn.

1. Độ nhạy cảm giác quan của trẻ tự kỷ

Một trong những nguyên nhân quan trọng lý giải tại sao trẻ tự kỷ thích môi trường yên tĩnh chính là sự nhạy cảm đặc biệt về giác quan. Nhiều trẻ tự kỷ có hệ thần kinh cảm giác hoạt động mạnh hơn bình thường, khiến các âm thanh, ánh sáng, mùi hương hoặc sự chạm nhẹ đều được khuếch đại và trở nên quá tải.

Ví dụ, một tiếng động nhỏ như tiếng gõ bàn, tiếng xe chạy ngoài đường hay tiếng quạt quay cũng có thể khiến trẻ cảm thấy khó chịu, lo lắng, thậm chí hoảng sợ. Trong khi đó, với người bình thường, những âm thanh này dường như không đáng chú ý.

Sự quá tải giác quan không chỉ gây khó khăn cho trẻ trong việc tập trung, học tập hay vui chơi, mà còn có thể dẫn đến các hành vi né tránh, cáu gắt hoặc tự thu mình lại. Chính vì vậy, một môi trường yên tĩnh, ít kích thích sẽ giúp trẻ tự kỷ cảm thấy an toàn, thoải mái hơn và dễ dàng kiểm soát cảm xúc của mình.

Sự nhạy cảm về giác quan đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành sở thích của trẻ tự kỷ

2. Tại sao trẻ tự kỷ thích môi trường yên tĩnh?

2.1. Trẻ bị mẫn cảm với các kích thích

Trẻ tự kỷ thường có hệ thần kinh nhạy cảm hơn so với người bình thường. Những âm thanh tưởng chừng rất nhỏ như tiếng gõ bàn, tiếng quạt, hay tiếng trò chuyện xung quanh có thể bị khuếch đại trong nhận thức của trẻ, khiến chúng cảm thấy khó chịu hoặc bị “quá tải”. Ánh sáng mạnh, mùi hương nồng hoặc nhiều người nói cùng lúc cũng tạo ra những áp lực vô hình ở trẻ tự kỷ. Chính vì vậy, trẻ có xu hướng tìm đến môi trường yên tĩnh để giảm bớt những tác động này, giúp cơ thể và tâm trí dễ chịu hơn.

2.2. Trẻ cần điều hòa cảm xúc

Ngoài sự nhạy cảm giác quan, trẻ tự kỷ còn gặp khó khăn trong việc điều hòa và kiểm soát cảm xúc. Khi ở trong môi trường ồn ào, não bộ phải xử lý quá nhiều thông tin cùng lúc, dẫn đến căng thẳng, lo âu, thậm chí bùng phát hành vi tiêu cực như cáu gắt hoặc la hét. Môi trường yên tĩnh đóng vai trò như một “vùng an toàn”, giúp trẻ giảm lo âu, bình tĩnh hơn và dễ dàng lấy lại sự cân bằng cảm xúc. Đây cũng là điều kiện thuận lợi để trẻ tập trung học tập, giao tiếp hoặc tham gia các hoạt động trị liệu.

Trẻ tự kỷ thường có xu hướng thích nghi tốt trong môi trường yên tĩnh 

3. Cách tạo không gian yên tĩnh cho trẻ tự kỷ

Việc tạo ra một môi trường yên tĩnh và an toàn không chỉ giúp trẻ tự kỷ cảm thấy thoải mái hơn mà còn hỗ trợ tích cực trong việc điều hòa cảm xúc, giảm căng thẳng và cải thiện khả năng tập trung. Cha mẹ và người chăm sóc có thể áp dụng nhiều cách khác nhau, từ việc thiết kế lại không gian sống đến sử dụng các công cụ hỗ trợ.

3.1. Thiết kế không gian yên tĩnh tại nhà

Một trong những giải pháp hiệu quả nhất để giúp trẻ tự kỷ cảm thấy an toàn là xây dựng một không gian yên tĩnh ngay trong gia đình. Cha mẹ có thể chọn một góc riêng trong phòng hoặc bố trí một căn phòng nhỏ được cách âm tốt, hạn chế tiếng ồn từ bên ngoài. Không gian này nên được trang trí đơn giản, tránh quá nhiều màu sắc sặc sỡ hoặc đồ vật gây phân tán sự chú ý. 

Có thể bổ sung một số vật dụng giúp trẻ thư giãn như ghế êm, thú bông, đèn ánh sáng dịu hoặc tinh dầu thiên nhiên nhẹ nhàng. Đây sẽ trở thành nơi để trẻ nghỉ ngơi, lấy lại sự cân bằng khi cảm thấy quá tải cảm giác hoặc căng thẳng.

3.2. Sử dụng tai nghe chống tiếng ồn

Bên cạnh việc thiết kế không gian, tai nghe chống tiếng ồn cũng là một công cụ hỗ trợ hữu ích cho trẻ tự kỷ. Những chiếc tai nghe này giúp giảm thiểu âm thanh nền, hạn chế tác động từ tiếng ồn lớn, từ đó mang lại cho trẻ cảm giác an toàn và tập trung hơn.

Đặc biệt, khi trẻ phải đến trường, tham gia các hoạt động xã hội hoặc di chuyển ngoài trời, tai nghe chống ồn sẽ trở thành “lá chắn bảo vệ” giúp trẻ không bị choáng ngợp bởi tiếng xe cộ, tiếng nói chuyện hay âm thanh đột ngột. Nhờ đó, trẻ có thể duy trì sự bình tĩnh và dễ dàng tham gia vào các hoạt động thường ngày hơn.

Tạo ra một môi trường yên tĩnh và an toàn giúp trẻ tự kỷ cảm thấy thoải mái trong việc bày tỏ cảm xúc

Việc lý giải tại sao trẻ tự kỷ thích môi trường yên tĩnh mang lại cái nhìn đúng đắn cho cha mẹ và người chăm sóc. Thay vì ép buộc trẻ thích nghi với sự ồn ào, hãy tôn trọng nhu cầu riêng và tạo cho trẻ một không gian an toàn, yên bình. Đây không chỉ là cách giảm căng thẳng, mà còn là nền tảng quan trọng giúp trẻ tự kỷ phát triển kỹ năng giao tiếp, hòa nhập và xây dựng cuộc sống chất lượng hơn.

Có thể bạn chưa biết:

Một bước ngoặt đáng kể trong điều trị tự kỷ, mở ra cánh cửa hy vọng mới cho hàng triệu người bệnh trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, Miracare tự hào là cầu nối đưa bệnh nhân mắc bệnh tự kỷ điều trị tại Viện nghiên cứu, điều trị cấy ghép tế bào gốc Tokyo (TSRI) - đơn vị tiên phong và duy nhất hiện tại điều trị bệnh tự kỷ bằng phương pháp này tại Nhật Bản.

Tại TSRI có hơn 500 trẻ mắc bệnh tự kỷ đã điều trị bằng liệu pháp này, hơn 95% bệnh nhân cải thiện đáng kể sau điều trị. Cùng tìm hiểu phương pháp điều trị tự kỷ bằng liệu pháp tế bào gốc nhé!