[Giải đáp] Hội chứng rò rỉ ruột ảnh hưởng hưởng sức khỏe trẻ tự kỷ như nào? 

Tác giả: Ngô Thị Thúy An

Nội dung bài viết: 

Hội chứng rò rỉ ruột ảnh hưởng sức khỏe trẻ tự kỷkhông chỉ là một vấn đề tiêu hóa đơn thuần. Nhiều nghiên cứu cho thấy tình trạng rò rỉ ruột có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng rối loạn phát triển ở trẻ. CùngMirai Caretìm hiểu kỹ hơn về sự ảnh hưởng của hội chứng rò rỉ ruột với sức khỏe trẻ tự kỷ và cách can thiệp trong bài viết dưới đây. 

1. Hội chứng rò rỉ ruột (Leaky Gut Syndrome) là gì?

Trước khi tìm hiểu hội chứng rò rỉ ruột ảnh hưởng sức khỏe trẻ tự kỷ như thế nào, Mirai Care sẽ giới thiệu cho bạn chi tiết thông tin về hội chứng này.Hội chứng rò rỉ ruột (Leaky Gut Syndrome)là tình trạng mà lớp niêm mạc ruột bị tổn thương, trở nên “kém chọn lọc” trong việc kiểm soát các chất đi vào máu. Thay vì chỉ cho phép các chất dinh dưỡng cần thiết hấp thụ qua thành ruột thì các chất độc, vi khuẩn, protein chưa tiêu hóa... cũng có thể lọt vào máu, gây ra hàng loạt phản ứng bất lợi trong cơ thể.

Bình thường, ruột giống như một tấm lọc thông minh, chỉ cho phép những gì có lợi đi qua. Khi lớp màng ruột bị suy yếu, các “khe hở” giữa các tế bào biểu mô trở nên rộng hơn, khiến các chất không mong muốn bị “rò rỉ” vào hệ tuần hoàn. Từ đó, gây viêm, kích hoạt hệ miễn dịch và dẫn đến nhiều rối loạn khác nhau. Một số nguyên nhân chính gây ra hội chứng rò rỉ đường ruột có thể kể đến như: 

• Chế độ ăn thiếu lành mạnh, ăn quá nhiều đường, gluten, thực phẩm chế biến sẵn.
• Sự mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột.
• Lạm dụng thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau NSAIDs.
• Stress kéo dài và rối loạn giấc ngủ.
• Một số bệnh lý nền như viêm ruột, tiểu đường, tự miễn.

Hội chứng rò rỉ ruột là tình trạng mà lớp niêm mạc ruột bị tổn thương, trở nên “kém chọn lọc”

2. Rò rỉ ruột ảnh hưởng gì đến trẻ tự kỷ?

Hội chứng rò rỉ ruột ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ tự kỷ không chỉ dừng lại ở vấn đề tiêu hoá mà còn liên quan mật thiết đến hành vi, cảm xúc và sự phát triển toàn diện của trẻ. Các biểu hiện có thể diễn ra âm thầm nhưng kéo dài gây nhiều khó khăn cho quá trình can thiệp và phục hồi.

2.1 Liên quan đến hành vi – cảm xúc

Hội chứng rò rỉ ruột ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ tự kỷ thông qua việc làm suy yếu hàng rào bảo vệ ruột. Điều này khiến các protein chưa tiêu hoá như gluten và casein lọt vào máu. Những chất này có thể tác động tiêu cực lên hệ thần kinh, từ đó dẫn đến các biểu hiện cáu gắt, kích động, khó tập trung. Đây là những triệu chứng thường thấy ở nhiều trẻ tự kỷ sau bữa ăn.

Hơn nữa, ruột và não bộ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau gọi là trục ruột - não (gut-brain axis). Khi ruột bị viêm hoặc mất cân bằng, não bộ cũng có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến thay đổi trong cảm xúc và hành vi.

2.2 Tình trạng tiêu hoá đi kèm thường gặp

Hội chứng rò rỉ ruột ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ tự kỷ còn thể hiện rõ qua các triệu chứng tiêu hóa như táo bón kéo dài, đầy bụng, tiêu chảy thất thường, hoặc phân có mùi lạ, nhầy nhớt. Trẻ thường có dấu hiệu gãi bụng, quấy khóc khi ăn, kêu đau bụng, nhưng không diễn đạt được bằng lời.

Ngoài ra, nhiều trẻ tự kỷ có xu hướng biếng ăn, kén ăn, chỉ ăn thực phẩm tinh chế. Đây là nguyên nhân khiến tình trạng rò rỉ ruột ở trẻ tự kỷ trở nên nghiêm trọng hơn do thiếu hụt chất dinh dưỡng và mất cân bằng vi sinh đường ruột.

Rò rỉ ruột ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ tự kỷ thông qua việc làm suy yếu hàng rào bảo vệ ruột

3. Dấu hiệu cảnh báo rò rỉ ruột ở trẻ tự kỷ

Hội chứng rò rỉ ruột ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ tự kỷ không chỉ biểu hiện qua hệ tiêu hóa mà còn ảnh hưởng rộng khắp đến hệ miễn dịch, hành vi và giấc ngủ. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo thường gặp mà cha mẹ không nên bỏ qua:

• Bụng đầy hơi hoặc chướng bụng, thường có xu hướng bị kích thích ruột, thức ăn không tiêu, tiêu chảy hoặc táo bón.
• Đau ruột mãn tính, đặc biệt là đau ở phía trên hoặc xung quanh rốn.
• Trào ngược liên tục, đặc biệt nếu đã được kê đơn thuốc ức chế bơm proton như omeprazole hoặc lansoprazole.
• Những thay đổi về năng lượng, tâm trạng hoặc hành vi của trẻ, xảy ra sau khi trẻ bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, hoặc sau khi uống một đợt thuốc kháng sinh.
• Các triệu chứng bắt đầu ngay sau khi bị đau dạ dày nghiêm trọng (nôn/tiêu chảy) hoặc nhiễm ký sinh trùng.
• Tai đỏ hoặc phát ban đỏ ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng đặc biệt là quanh miệng và má. 
• Không dung nạp nhiều loại thực phẩm và dị ứng hoặc không dung nạp histamine/kích hoạt tế bào mast.
• Làm trầm trọng thêm các triệu chứng dị ứng môi trường như ngứa mắt, chảy nước mũi, sưng, khó thở hoặc thở khò khè. 
• Bất kỳ chẩn đoán tự miễn dịch nào là sự kết hợp giữa di truyền và hội chứng ruột rò rỉ dường như đều khởi phát bệnh tự miễn dịch.
• Trẻ em gầy gò gặp khó khăn trong việc phát triển và hấp thụ chất dinh dưỡng. 
• Trẻ gặp khó khăn trong việc chiết xuất chất dinh dưỡng từ thức ăn mà chúng ăn, mặc dù có chế độ ăn uống tuyệt vời.
• Một đứa trẻ thất thường, khó đoán, dễ tức giận hoặc lo lắng và dễ bị “đói bụng”.
• Sự khác biệt trong khả năng học tập hoặc sự đa dạng về thần kinh cũng có thể xuất hiện cùng với tình trạng não sương mù, dễ mất tập trung và hiểu kém các hướng dẫn đơn giản.
• Trẻ em bị ám ảnh bởi một số loại thực phẩm có chứa lúa mì/gluten hoặc sữa/sản phẩm từ sữa như ngũ cốc, mì ống, bánh mì nướng, bánh quy giòn, sữa chua hoặc phô mai. 
• Thèm ăn đồ ngọt và đồ mặn cũng như đồ ăn tiện lợi đã qua chế biến.

Trẻ tự kỷ bị rò rỉ ruột thường có dấu hiệu chướng bụng, chán ăn,....

4. Chiến lược can thiệp để cải thiện tình trạng rò rỉ ruột

Thay vì chỉ xử lý triệu chứng, các can thiệp toàn diện nhắm đến nguyên nhân gốc rễ đang ngày càng được ưa chuộng trong chăm sóc trẻ tự kỷ. Khi hội chứng rò rỉ ruột ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ tự kỷ, việc điều chỉnh chế độ ăn, hỗ trợ tiêu hóa và phối hợp y tế chuyên sâu vô cùng quan trọng. 

4.1 Chế độ ăn khử loại – thêm vào

Điều chỉnh chế độ ăn là bước đầu tiên và rất quan trọng trong quá trình làm lành ruột. Cha mẹ nên loại bỏ các thực phẩm dễ gây viêm như gluten, casein, đường tinh luyện và phụ gia nhân tạo. Bởi đây đều là những chất có thể làm tăng tính thấm ruột và kích hoạt phản ứng miễn dịch.

Cùng với đó, phụ huynh hãy tăng cường những thực phẩm hỗ trợ phục hồi niêm mạc ruột. Chẳng hạn như nước hầm xương giàu collagen và glutamine giúp củng cố hàng rào ruột, rau củ hấp mềm dễ tiêu và cung cấp chất xơ nuôi lợi khuẩn. Hay cha mẹ có thể bổ sung thêm men vi sinh tự nhiên từ sữa chua không đường, kefir cho trẻ, góp phần cân bằng hệ vi sinh ruột.

4.2 Hỗ trợ tiêu hoá và làm lành niêm mạc ruột

Nhiều trẻ tự kỷ thiếu hụt enzyme tiêu hóa hoặc mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Việc bổ sung lợi khuẩn (probiotics) cùng với prebiotics sẽ giúp khôi phục sự đa dạng vi khuẩn có lợi, cải thiện hấp thu và giảm viêm. Ngoài ra, cha mẹ nên ưu tiên thực phẩm có đặc tính kháng viêm mạnh như dầu cá omega-3, quả mọng, nghệ và nha đam trong thực đơn của trẻ. Những thực phẩm này không chỉ làm dịu niêm mạc ruột mà còn hỗ trợ miễn dịch, từ đó cải thiện hành vi và khả năng tập trung của trẻ.

4.3 Đồng hành y tế – đánh giá chuyên sâu

Mỗi trẻ có biểu hiện rò rỉ ruột khác nhau nên việc đánh giá chuyên sâu sẽ giúp cá nhân hoá hướng điều trị. Một số xét nghiệm hữu ích bao gồm phân tích hệ vi sinh đường ruột, chỉ số zonulin (liên quan đến tính thấm thành ruột) hoặc test dị ứng thực phẩm IgG để xác định tác nhân kích ứng tiềm ẩn.

Việc đồng hành cùng bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc bác sĩ có kinh nghiệm với trẻ tự kỷ cũng cần thiết để tránh bỏ sót những yếu tố y tế quan trọng. Đồng thời, cha mẹ nên tham khảo các chuyên gia dinh dưỡng để thiết kế khẩu phần ăn phù hợp cho trẻ. Thực đơn ăn uống hàng ngày của trẻ cần đảm bảo vừa đủ dinh dưỡng vừa loại bỏ nhóm thực phẩm nhạy cảm. 

Cha mẹ nên tham khảo các chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng khẩu phần ăn phù hợp cho trẻ

5. Mirai Care- Đồng hành cùng cha mẹ trên hành trình phục hồi toàn diện cho trẻ tự kỷ

Trong hành trình đầy thử thách khi nuôi dạy một đứa trẻ tự kỷ, cha mẹ luôn cần một người bạn đồng hành đáng tin cậy, nơi có chuyên môn, tâm huyết và giải pháp mang tính cá nhân hóa. Mirai Care luôn đồng hành cùng cha mẹ trên con đường phục hồi toàn diện cho con, từ thể chất, cảm xúc đến hành vi và giao tiếp.

Mirai Care là đơn vị duy nhất tại Việt Nam được ủy quyền tư vấn liệu pháp tế bào gốc phục hồi thần kinh từ Tokyo, Nhật Bản, một hướng đi tiên tiến, an toàn và đã được ứng dụng tại nhiều quốc gia phát triển. Với hơn 500+ trường hợp trẻ tự kỷ từ 18 tháng đến 6 tuổi đã được tư vấn và đồng hành, đơn vị đã tích lũy được một kho dữ liệu thực tiễn quý giá, từ đó cá nhân hóa lộ trình cho từng bé. 

Không chỉ dừng lại ở cải thiện hành vi hoặc giảm tăng động, liệu pháp tế bào gốc mang đến những chuyển biến rõ ràng trong hành vi ăn uống, một vấn đề thường xuyên bị bỏ sót nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến thể chất và tinh thần của trẻ. Sau khi can thiệp bằng liệu pháp này, trẻ tự kỷ có nhiều thay đổi tích cực: 

• Giảm nhạy cảm với mùi thức ăn, không còn né tránh hay phản ứng tiêu cực với đồ ăn, đồ uống kết cấu cứng, mềm và lỏng. 
• Không còn bị ám ảnh bởi thói quen ăn uống lặp đi lặp lại, thay vào đó, trẻ dần dần chấp nhận món mới. 
• Tình trạng táo bón, đầy bụng cải thiện đáng kể, trẻ ăn ngon hơn, ngủ sâu hơn và giảm bớt hành vi cáu gắt. 
• Trẻ ăn uống linh hoạt hơn, khả năng hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn giúp trẻ có nền tảng phát triển toàn diện cả thể chất và trí tuệ.

Mirai Care luôn đồng hành cùng cha mẹ trên con đường phục hồi toàn diện cho con

Tóm lại, việc hiểu rõ hội chứng rò rỉ ruột ảnh hưởng sức khỏe trẻ tự kỷ như thế nào chính là bước đầu tiên để cha mẹ chủ động hơn trong việc hỗ trợ con. Không chỉ là vấn đề tiêu hóa, rò rỉ ruột có thể âm thầm làm trầm trọng thêm tình trạng miễn dịch, hành vi và khả năng tập trung của trẻ. Việc can thiệp sớm bằng chế độ ăn phù hợp, hỗ trợ làm lành ruột và đồng hành cùng chuyên gia sẽ giúp tạo nền tảng vững chắc để trẻ phát triển toàn diện hơn. Liên hệ ngay Mirai Care nếu bạn đang tìm kiếm phương pháp điều trị bệnh tự kỷ lý tưởng cho con mình nhé!