Phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ không?

Tác giả: Ngô Thị Thúy An , bài viết được tư vấn chuyên môn bởi: BÁC SĨ TAKAHIRO HONDA (Pajili) Giám đốc Viện Nghiên cứu Điều trị Cấy ghép Tế bào Gốc Tokyo (TSRI)

Phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ không? Đây chắc hẳn là thắc mắc của rất nhiều bậc cha mẹ khi đồng hành cùng con. Trước kia, có quan điểm cho rằng sự thiếu quan tâm hay nuôi dạy quá nghiêm khắc có thể khiến trẻ mắc tự kỷ. Thế nhưng, khoa học hiện đại đã đưa ra những lý giải khác khách quan và chính xác hơn, giúp phụ huynh hiểu đúng và chăm sóc con một cách trọn vẹn. Bài viết dưới đây, Mirai Care sẽ giúp ba mẹ giải đáp băn khoăn trên. 

1. Phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ không?

Phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ không? Câu trả lời là không. Tự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinh xuất hiện từ rất sớm, trong đó yếu tố di truyền và sinh học đóng vai trò chủ yếu, kết hợp cùng một số yếu tố trước, trong thai kỳ và giai đoạn sơ sinh. Cho đến nay, chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ. 

Trong quá khứ, từng tồn tại quan điểm sai lầm cho rằng cha mẹ thiếu tình cảm, nuôi dạy quá lạnh nhạt hoặc nghiêm khắc có thể khiến trẻ mắc tự kỷ. Thuyết này từng gây ra nhiều áp lực và cảm giác tội lỗi cho phụ huynh, nhưng hiện đã bị khoa học bác bỏ hoàn toàn. Các nghiên cứu di truyền học, thần kinh học và tâm lý học hiện đại đều khẳng định rằng tự kỷ không bắt nguồn từ cách nuôi dạy của cha mẹ.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa phong cách nuôi dạy là không quan trọng. Dù không phải nguyên nhân gây ra chứng tự kỷ, cách cha mẹ đồng hành, tương tác và định hình môi trường sống lại có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển kỹ năng xã hội, giao tiếp, cảm xúc và hành vi của trẻ. Một phong cách nuôi dạy đầy thấu hiểu, kiên nhẫn và hỗ trợ sẽ giúp trẻ có cơ hội tiến bộ rõ rệt, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống.

Phong cách nuôi dạy con không phải nguyên nhân gây ra chứng tự kỷ

2. Tác động của phong cách nuôi dạy con cái

Dù đã có lời giải cho câu hỏi “phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ không” nhưng mỗi cách nuôi dạy khác nhau vẫn để lại dấu ấn sâu sắc trong quá trình phát triển của trẻ. Mỗi cách này có thể đem lại những tác động tích cực hoặc hạn chế riêng. Cụ thể: 

2.1. Nuôi dạy con cái theo kiểu uy quyền

Nuôi dạy con theo kiểu uy quyền được các nhà tâm lý học đánh giá là một trong những mô hình hiệu quả nhất. Khác với sự nghiêm khắc thái quá hay buông lỏng hoàn toàn, cha mẹ theo kiểu uy quyền vừa đặt ra giới hạn, vừa tạo cơ hội cho con thể hiện ý kiến và nhu cầu cá nhân. Trẻ được định hướng trong khuôn khổ an toàn nhưng vẫn nhận được sự khuyến khích và công nhận. Từ đó, trẻ hình thành tính tự tin, khả năng tự kiểm soát và trách nhiệm với hành vi của mình.

Liên hệ với câu hỏi “phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ không”, cần nhấn mạnh rằng phong cách uy quyền hoàn toàn không liên quan đến nguyên nhân gây rối loạn này. Tuy nhiên, với trẻ có tự kỷ, cha mẹ áp dụng uy quyền lại mang đến lợi ích rõ rệt. 

Việc duy trì tính nhất quán giúp trẻ giảm lo âu và dễ đoán trước tình huống, trong khi sự lắng nghe và thấu hiểu tạo điều kiện để con phát triển kỹ năng giao tiếp và hợp tác trong các hoạt động trị liệu. Như vậy, phong cách uy quyền không chỉ an toàn, mà còn là nền tảng hỗ trợ tích cực cho cả trẻ phát triển bình thường lẫn trẻ có rối loạn phát triển.

Nuôi dạy con theo kiểu uy quyền là một trong những mô hình hiệu quả nhất

2.2. Cha mẹ bảo vệ con quá mức 

Đây là phong cách dạy con khá phổ biến, đặc biệt ở những gia đình lo lắng con dễ tổn thương. Cha mẹ thường can thiệp vào hầu hết mọi hoạt động, tránh cho con khỏi rủi ro hoặc thất bại. Ban đầu, điều này có thể khiến trẻ cảm thấy an toàn, nhưng về lâu dài, việc thiếu cơ hội thử thách và tự lập lại cản trở sự phát triển. Trẻ dễ hình thành tâm lý phụ thuộc, thiếu khả năng ứng phó và kém tự tin trong giao tiếp xã hội.

Trong bối cảnh thắc mắc “phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ không”, cần khẳng định rằng sự bao bọc quá mức không phải nguyên nhân khiến trẻ mắc tự kỷ. Tuy nhiên, với những trẻ đã có rối loạn phát triển, cách nuôi dạy này có thể làm trầm trọng thêm khó khăn trong việc rèn luyện kỹ năng sống. 

Khi con luôn được làm thay hoặc tránh né tình huống, trẻ ít có cơ hội học cách tự giải quyết vấn đề, dẫn đến khả năng hòa nhập xã hội kém hơn. Vì vậy, thay vì bao bọc hoàn toàn, cha mẹ nên cân bằng giữa việc bảo vệ với khuyến khích, cho phép con trải nghiệm trong môi trường an toàn để phát triển kỹ năng tự lập và khả năng thích ứng.

3. Lợi ích khi nuôi dạy con cái theo cách tích cực

Câu hỏi “phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ không” đã có lời giải. Tuy cách nuôi dạy không gây ra tự kỷ nhưng nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và hòa nhập của trẻ. Trong đó, phong cách nuôi dạy tích cực mang lại nhiều lợi ích rõ rệt cho cả trẻ bình thường lẫn trẻ bị rối loạn phát triển. Điển hình có thể kể đến: 

• Tăng cường mối gắn bó cha mẹ - con cái, trẻ cảm thấy an toàn, tin tưởng và dễ chia sẻ hơn.
• Thúc đẩy sự tự tin và kỹ năng xã hội nhờ việc trẻ được khuyến khích thử nghiệm, học cách hợp tác và giải quyết vấn đề.
• Cách tiếp cận kiên nhẫn và khích lệ giúp trẻ kiểm soát cảm xúc, hạn chế cáu gắt hay chống đối.
• Hỗ trợ trẻ tự kỷ hòa nhập, môi trường ổn định, tích cực tạo điều kiện để trẻ tự kỷ tham gia trị liệu và phát triển từng bước.

Phong cách nuôi dạy tích cực mang lại nhiều lợi ích cho trẻ, kể cả trẻ tự kỷ

Kết luận

Chắc hẳn qua bài viết trên, phụ huynh đã có lời giải đáp cho thắc mắc “phong cách nuôi dạy con có thể gây ra chứng tự kỷ không”. Thực tế, cách dạy con không gây ra chứng tự kỷ nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và hòa nhập của trẻ. Vì thế, cha mẹ cần lựa chọn phong cách dạy phù hợp và tốt nhất cho con. Hãy theo dõi Mirai Care mỗi ngày để bỏ túi thêm nhiều kinh nghiệm về chăm sóc và dạy con, đặc biệt dạy trẻ tự kỷ hơn nhé!

Có thể bạn chưa biết:

Một bước ngoặt đáng kể trong điều trị tự kỷ, mở ra cánh cửa hy vọng mới cho hàng triệu người bệnh trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, Miracare tự hào là cầu nối đưa bệnh nhân mắc bệnh tự kỷ điều trị tại Viện nghiên cứu, điều trị cấy ghép tế bào gốc Tokyo (TSRI) - đơn vị tiên phong và duy nhất hiện tại điều trị bệnh tự kỷ bằng phương pháp này tại Nhật Bản.

Tại TSRI có hơn 500 trẻ mắc bệnh tự kỷ đã điều trị bằng liệu pháp này, hơn 95% bệnh nhân cải thiện đáng kể sau điều trị. Cùng tìm hiểu phương pháp điều trị tự kỷ bằng liệu pháp tế bào gốc nhé!