Trẻ thích chơi một mình có phải dấu hiệu của tự kỷ?

Table of Contents

Trong quá trình nuôi dạy con, không phụ huynh bắt gặp trường hợp trẻ thích chơi một mình, thay vì chơi cùng gia đình và bạn bè. Điều này khiến trẻ dần tách biệt và gặp khó khăn khi hòa nhập với cộng đồng. Nhiều bố mẹ cũng lo lắng rằng liệu đây có phải dấu hiệu cảnh báo con bị mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ không? Bài viết dưới đây, Mirai Care sẽ đưa ra giải đáp chi tiết cho thắc mắc này.  

1.  Khi nào chơi một mình là bình thường?

Nhiều phụ huynh lo lắng khi thấy trẻ thích chơi một mình, đặc biệt khi so sánh với những đứa trẻ năng động, thích giao tiếp. Thế nhưng thực tế, việc trẻ thích chơi một mình không phải lúc nào cũng đáng lo ngại. Nhiều trường hợp, đây là dấu hiệu cho thấy trẻ đang phát triển đúng theo lứa tuổi hoặc thể hiện cá tính riêng. 

Ở giai đoạn từ 2 đến 3 tuổi, trẻ thường chơi song song, nghĩa là chơi gần các bạn nhưng không nhất thiết phải tương tác. Đây là bước đầu tiên trong quá trình phát triển kỹ năng xã hội, và hoàn toàn bình thường nếu trẻ thích ngồi xếp hình một mình hoặc mải mê với một món đồ chơi nào đó. 

Khi lớn hơn, trẻ mẫu giáo có thể dành hàng giờ để chơi đóng vai, tô màu, hoặc tưởng tượng ra những thế giới riêng của mình. Những trò chơi như vậy giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề và sự tập trung.

Ngoài yếu tố phát triển theo độ tuổi, tính cách cá nhân cũng đóng vai trò lớn. Một số trẻ hướng nội có xu hướng thích chơi một mình hơn là tham gia các hoạt động nhóm. Điều này không có nghĩa là trẻ cô đơn hay bị tách biệt. Ngược lại, đó được xem là cách để trẻ nạp lại năng lượng sau những giờ học hoặc sau khi tiếp xúc với nhiều người. Việc trẻ tự chọn chơi một mình với sách, xếp hình hoặc vẽ tranh cho thấy trẻ đang học cách khám phá bản thân và phát triển tính tự lập.

Tuy vậy, cha mẹ cũng nên chú ý nếu trẻ có biểu hiện né tránh giao tiếp, không có hứng thú kết bạn hoặc thường xuyên buồn bã khi ở một mình. Đặc biệt là trẻ ở trong độ tuổi từ 3 tuổi trở lên. Trong những trường hợp như vậy, việc trò chuyện nhẹ nhàng cùng con hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia sẽ giúp xác định nguyên nhân rõ ràng hơn. 

Cha mẹ nên chú ý nếu trẻ có biểu hiện né tránh giao tiếp, thích chơi một mình

2. Trẻ thích chơi một mình có phải dấu hiệu cảnh bệnh tự kỷ?

Nhiều phụ huynh thắc mắc liệu con mình có bị tự kỷ không khi thấy trẻ thích chơi một mình, thường xuyên tách biệt bản thân với mọi người xung quanh. Tuy nhiên, việc con không thích chơi với người khác xuất phát bởi nhiều nguyên nhân khác nhau như: 

• Phụ huynh quá bận rộn, không có thời gian nói chuyện, tâm sự và vui chơi cùng con. 
• Trẻ nghiện điện thoại, laptop hay bất cứ thiết bị thông minh nào khác dẫn đến mất hứng thú đối với các hoạt động xung quanh. 

Phần lớn trẻ mắc chứng tự kỷ đều bị khiếm khuyết về tương tác xã hội và khả năng giao tiếp nên trẻ có xu hướng né tránh vui chơi cũng như tham gia các hoạt động cùng bạn bè. Tuy nhiên, nếu chỉ có duy nhất biểu hiện trẻ thích chơi một mình thì không đủ điều kiện để chẩn đoán trẻ đang mắc bệnh tự kỷ. Thông thường, một đứa trẻ thích chơi một mình mắc bệnh tự kỷ khi có thêm các biểu hiện sau: 

• Trẻ gặp khó khăn khi giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ. 
• Trẻ thờ ơ, không phản ứng với các âm thanh hoặc né tránh khi được gọi tên. 
• Trẻ khó bộc lộ cảm xúc, không thể hiện ý muốn của mình. 
• Trẻ chậm nói, tương tác bằng mắt kém hoặc không có. 
• Trẻ thực hiện lặp đi lặp lại một hành vi rập khuôn, vô nghĩa như lắc lư người, xoay vòng tròn, vẫy tay,.... 
• Trẻ chỉ tập trung sự quan tâm vào một trò chơi hay đồ vật nào đó và không hứng thú với các hoạt động khác. 
• Trẻ gặp khó khăn khi thay đổi môi trường sống, sinh hoạt và học tập. 
• Trẻ chậm tiếp thu kiến thức, thiếu sức sáng tạo, tư duy kém hoặc giỏi bất thường so với bạn bè đồng trang lứa. 

Mỗi trẻ tự kỷ sẽ có biểu hiện khác nhau và những điểm đặc biệt bất thường riêng. Do đó, khi nhận thấy tình trạng trẻ thích chơi một mình kéo dài kèm các dấu hiệu lạ trên thì phụ huynh nên đưa con đến thăm khám tại các cơ sở chuyên khoa uy tín để được chẩn đoán và can thiệp sớm. 

Chỉ có duy nhất biểu hiện chơi một mình thì không đủ điều kiện để chẩn đoán trẻ bị tự kỷ

3. Vì sao trẻ tự kỷ thường chỉ chơi một mình?

Trẻ tự kỷ thường chỉ chơi một mình vì nhiều lý do liên quan đến cách não bộ của trẻ xử lý thông tin xã hội. Cụ thể:

• Không hiểu quy tắc xã hội khi chơi

Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc nắm bắt và tuân theo những quy tắc ngầm định khi chơi cùng người khác, như chờ lượt, chia sẻ đồ chơi, hay phối hợp hành động. Điều này khiến các em cảm thấy bối rối hoặc lo lắng, từ đó chọn cách chơi một mình để thoải mái hơn.

• Thiếu khả năng chia sẻ sự chú ý và cảm xúc

Trong khi chơi chung, trẻ em thường cần khả năng "chia sẻ sự chú ý" (joint attention), tức là cùng hướng sự chú ý vào một đồ vật, hoạt động hoặc cảm xúc với người khác. Trẻ tự kỷ thường thiếu kỹ năng này, khiến việc tương tác và chơi chung trở nên khó khăn hoặc không hấp dẫn với các em.

• Não bộ gặp khó khăn khi xử lý tín hiệu xã hội

Trẻ tự kỷ có thể không nhận biết hoặc khó hiểu các tín hiệu xã hội như ánh mắt, nét mặt, ngữ điệu giọng nói,.... Vì vậy, các em khó khăn trong việc đọc cảm xúc hay ý định của người khác, dẫn đến cảm giác lúng túng hoặc mất phương hướng khi chơi cùng bạn bè.

Tóm lại, việc trẻ tự kỷ thường chơi một mình không phải vì các em không muốn giao tiếp mà bởi khả năng giao tiếp xã hội của trẻ bị hạn chế. Điều này khiến việc chơi chung trở thành một trải nghiệm khó khăn và đôi khi áp lực.

Trẻ tự kỷ thường ngại giao tiếp nên có xu hướng chơi một mình, thay vì chơi cùng bạn bè

4. Mirai Care giúp gì cho trẻ có dấu hiệu này?

Tự kỷ là một trong các rối loạn phổ biến và gây ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như đời sống sinh hoạt của trẻ. Nếu không có biện pháp can thiệp sớm thì trẻ khó có thể hòa nhập với cộng đồng và không đủ khả năng bảo vệ bản thân. Mirai Care là nơi đồng hành đáng tin cậy, giúp phụ huynh kịp thời nhận diện những khó khăn ban đầu của trẻ và xác định chính xác các vấn đề trẻ đang gặp phải.

Tại đây, trẻ sẽ được tiếp cận với hệ thống đánh giá chuyên sâu, toàn diện, bao gồm các bài kiểm tra ngôn ngữ, nhận thức, hành vi và cảm xúc. Các công cụ đánh giá được thiết kế riêng biệt phù hợp với từng độ tuổi và đặc điểm phát triển của trẻ. Kết quả không chỉ nhằm đưa ra chẩn đoán, mà còn là cơ sở vững chắc để xây dựng lộ trình can thiệp cá nhân hóa, tối ưu hiệu quả cho từng trường hợp.

Đặc biệt, Mirai Care là sự hợp tác chặt chẽ với Viện nghiên cứu điều trị và cấy ghép tế bào gốc Tokyo (TSRI), mở ra cơ hội tiếp cận liệu pháp tế bào gốc - một hướng điều trị hiện đại đang được ứng dụng rộng rãi tại Nhật Bản và nhiều quốc gia phát triển. Theo đánh giá của bác sĩ Takahiro Honda - chuyên gia hàng đầu về phục hồi chức năng thần kinh, liệu pháp này có tiềm năng hỗ trợ cải thiện khả năng giao tiếp, tăng sự chú ý và giảm các hành vi tiêu cực ở trẻ.

Bên cạnh các can thiệp y học tiên tiến, Mirai Care còn triển khai hệ thống chương trình giáo dục đặc biệt và trị liệu hành vi chuyên sâu, được thực hiện bởi các nhà trị liệu giàu chuyên môn. Tất cả nhằm xây dựng một môi trường hỗ trợ toàn diện, nơi trẻ không chỉ được trị liệu mà còn được học tập, vui chơi và phát triển một cách tự nhiên như những đứa trẻ khác.

Tại Mirai Care, trẻ sẽ được tiếp cận với hệ thống đánh giá chuyên sâu, toàn diện

Tóm lại, việc trẻ thích chơi một mình đôi khi phản ánh sự phát triển về tính cách của trẻ nhưng cũng là dấu hiệu cảnh báo bị tự kỷ. Nếu bố mẹ thấy con có biểu hiện này kèm các hành vi bất thường như né tránh giao tiếp, lặp đi lặp lại một hành động vô nghĩa, chậm nói,... thì nên đưa con đến gặp các chuyên gia tâm lý để kiểm tra, đánh giá. Hãy liên hệ với Mirai Care để được hỗ trợ và tư vấn kịp thời, giúp con phát triển toàn diện, hòa nhập với cuộc sống bình thường.