Trẻ bị bại não sống được bao lâu? Những sự thật cha mẹ cần biết

Table of Contents

Trẻ bị bại não sống được bao lâu? Đây là băn khoăn của rất nhiều phụ huynh có con đang mắc phải căn bệnh này. Thực tế, tuổi thọ của trẻ bại não phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như thời điểm phát hiện bệnh, quá trình điều trị và phương pháp chăm sóc. Bài viết dưới đây, Mirai Care sẽ giúp bạn giải đáp câu hỏi trên và chia sẻ thêm một vài kiến thức quan trọng liên quan đến bệnh bại não ở trẻ nhỏ. 

1. Bại não là gì? Bệnh có nguy hiểm đến tính mạng không?

Trước khi giải đáp trẻ bị bại não sống được bao lâu, Mirai Care sẽ giúp bạn phân tích về bại não và mức độ nguy hiểm của bệnh này đối với tính mạng của trẻ: 

1.1 Bại não không phải là bệnh thoái hóa

Bại não là một rối loạn thần kinhdo não bộ tổn thương trong giai đoạn phát triển sớm của trẻ. Bại não không phải là bệnh thoái hóa, nó là một nhóm các rối loạn vận động do tổn thương não trong giai đoạn phát triển não bộ ở trẻ nhỏ gây ra. 

Điều này có nghĩa là não không bị tổn thương thêm sau khi đã xảy ra tổn thương ban đầu. Tuy nhiên, triệu chứng có thể thay đổi theo độ tuổi, chẳng hạn như có thể trở nên rõ ràng hơn khi trẻ lớn lên hoặc gặp thêm các vấn đề về cơ và khớp do tư thế bất thường kéo dài.

1.2 Tình trạng ảnh hưởng chủ yếu đến vận động, nhận thức, giao tiếp

Bại não ảnh hưởng nhiều đến khả năng vận động, điều khiển cơ thể và trí tuệ của trẻ. Trẻ bị bại não thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát các nhóm cơ, dẫn đến dáng đi không vững, vận động vụng về hoặc cứng cơ. Một số trẻ có thể mất hoàn toàn khả năng đi lại hoặc cần sự hỗ trợ của thiết bị y tế. Việc thực hiện các hoạt động thường ngày như cầm nắm đồ vật, ngồi, bò hay đứng cũng có thể bị hạn chế rõ rệt.

Không chỉ dừng lại ở vận động, bại não còn có thể ảnh hưởng đến nhận thức và trí tuệ. Tùy vào mức độ tổn thương não, một số trẻ có thể phát triển bình thường về mặt trí tuệ, trong khi số khác gặp khó khăn trong học tập, ghi nhớ, tư duy hoặc xử lý thông tin. 

Một số trường hợp còn đi kèm với các rối loạn về giao tiếp, ngôn ngữ, thị giác hoặc thính giác. Vì vậy, việc phát hiện và hỗ trợ kịp thời bằng các phương pháp trị liệu vận động, ngôn ngữ và can thiệp tâm lý đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống cho trẻ.

Bại não ảnh hưởng nhiều đến khả năng vận động, điều khiển cơ thể và trí tuệ của trẻ

1.3 Phân loại mức độ nặng nhẹ ảnh hưởng đến tiên lượng sống

Trẻ bị bại não sống được bao lâu tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh. Dưới đây là cách phân loại mức độ từ nhẹ đến nặng dựa trên ảnh hưởng chức năng và mức độ tổn thương não, kèm theo ảnh hưởng đến tiên lượng sống:

• Bại não mức độ nhẹ

Trẻ có thể có sự cứng cơ nhẹ, đi đứng hơi vụng về, khó khăn trong một số động tác tinh như viết, cài nút áo nhưng vẫn có khả năng tự vận động và thực hiện sinh hoạt cá nhân.

Một bài viết của Tiến sĩ Ananya Mandal, một nhà dược lý lâm sàng từ Cao đẳng Y khoa Chính phủ ở Tây Bengal, cho thấy một đứa trẻ hai tuổi bị bại não nhẹ có 99% cơ hội sống đến 20 tuổi. Ngoài ra, theo mộtnghiên cứu về những người bị bại não của BMC Neurology, hơn 80% những người này có tuổi thọ trung bình là 58 năm hoặc hơn.

• Bại não mức độ trung bình

Trẻ gặp khó khăn rõ rệt trong vận động như đi lại, giữ thăng bằng, có thể cần dụng cụ hỗ trợ như nạng, khung tập đi. Khó khăn trong nói hoặc thực hiện các thao tác tinh. Tuổi thọ có thể giảm nhẹ tùy theo mức độ chăm sóc và can thiệp, nhưng vẫn có thể sống đến tuổi trưởng thành nếu không có biến chứng nặng (như động kinh nặng, nhiễm trùng hô hấp).

• Bại não mức độ nặng

Trẻ không thể tự ngồi, đi hoặc kiểm soát đầu, hoàn toàn phụ thuộc vào người chăm sóc, tuy nhiên có thể có co giật, rối loạn nuốt, rối loạn hô hấp, suy dinh dưỡng. Ở mức độ này, nhiều trẻ có tuổi thọ thấp hơn bình thường, có nguy cơ tử vong do biến chứng như viêm phổi, co giật không kiểm soát, suy dinh dưỡng.

Tuổi thọ của trẻ bị bại não dài hay ngắn tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh

2. Tuổi thọ của trẻ bị bại não: Tùy thuộc vào nhiều yếu tố

Trẻ bị bại não sống được bao lâu? Theo thống kê,trẻ em sinh ra bị bại não có thể sống trung bình từ 30 đến 70 năm. Những trẻ có tuổi thọ cao nhất thường có khả năng vận động nhiều hơn, được chăm sóc y tế tốt hơn và có thiết bị thích ứng. Chúng cũng có tính tự chủ và độc lập cao hơn.

Không có cách chữa khỏi bệnh bại não và tình trạng này kéo dài suốt đời. Tuy nhiên, không giống như nhiều tình trạng sức khỏe nghiêm trọng khác, bại não không trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Điều này là do tình trạng này là do chấn thương não một lần gây ra. 

Các yếu tố đồng thời khác và các tình trạng riêng biệt không phải do chấn thương não ban đầu gây ra có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tuổi thọ theo thời gian. Thế nhưng, phần lớn trẻ em được chẩn đoán mắc bệnh bại não có thể có tuổi thọ tương đối bình thường.

Các yếu tố ảnh hưởng lớn đến thời gian sống của trẻ bại não gồm: 

• Mức độ nặng của bệnh

Trẻ bị liệt toàn thân, không có khả năng tự vận động, phụ thuộc hoàn toàn vào người chăm sóc thường có tiên lượng sống kém hơn. Những trường hợp có co giật thường xuyên, khó nuốt, không kiểm soát được hô hấp cũng có nguy cơ gặp biến chứng sớm.

• Biến chứng kèm theo

Các biến chứng như viêm phổi tái phát, động kinh không kiểm soát, suy dinh dưỡng, suy hô hấp... là nguyên nhân chính làm giảm tuổi thọ. Những trẻ phải đặt ống nuôi ăn hoặc thở máy lâu dài thường gặp nhiều rủi ro sức khỏe hơn. Theo CDC, khoảng4 trong 10 trẻ em được Mạng lưới CP ADDM xác định mắc bệnh bại não vào năm 2010 mắc chứng động kinh đồng thời. Động kinh là một rối loạn mãn tính được đánh dấu bằng các cơn co giật tái phát, không thể đoán trước.

• Chất lượng chăm sóc và can thiệp y tế

Sự khác biệt trong tuổi thọ giữa các bệnh nhân bại não phần lớn đến từ mức độ chăm sóc và điều trị: dinh dưỡng hợp lý, phục hồi chức năng sớm, kiểm soát co giật, theo dõi hô hấp định kỳ…. Gia đình có kiến thức, kiên nhẫn và điều kiện chăm sóc sẽ giúp trẻ cải thiện đáng kể cả về thể chất lẫn tinh thần, từ đó kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng sống.

Trẻ em sinh ra bị bại não có thể sống trung bình từ 30 đến 70 năm

3. Trẻ bị bại não có thể cải thiện sức khỏe không?

Không chỉ quan tâm trẻ bị bại não sống được bao lâu, nhiều phụ huynh còn đặt ra câu hỏi liệu con bị bại não sức khỏe có thể cải thiện được không? Câu trả lời là CÓ. Dù bại não là tình trạng tổn thương não không thể phục hồi hoàn toàn, nhưng nếu được can thiệp sớm, đúng phương pháp và kiên trì, sức khỏe, khả năng vận động và chất lượng sống của trẻ có thể cải thiện đáng kể. 

Mục tiêu của điều trị không phải là chữa khỏi, mà là tối ưu hóa khả năng vận động, ngôn ngữ và tự lập của trẻ, đồng thời hạn chế tối đa các biến chứng thứ phát. Thuốc điều trị co cứng cơ có thể cải thiện đáng kể khả năng vận động, sức mạnh cơ và sức khỏe tim mạch ở trẻ em bị bại não.

Khi các triệu chứng co cứng giảm đi và trẻ có thể tự chủ hơn trong các công việc hàng ngày mà không cần sự trợ giúp của người khác. Điều này còn thúc đẩy cảm giác tự tin và bình thường, đồng thời cải thiện sức khỏe tinh thần của trẻ.

Bên cạnh đó, phục hồi chức năng là nền tảng quan trọng trong điều trị bại não. Càng được can thiệp sớm, đặc biệt trong 5 năm đầu đời, trẻ càng có khả năng cải thiện tốt. Các phương pháp can thiệp chính bao gồm:

• Vật lý trị liệu: Giúp cải thiện vận động, giảm co cứng cơ, duy trì tư thế đúng và ngăn ngừa biến dạng cơ xương.
• Hoạt động trị liệu (Occupational therapy): Hỗ trợ trẻ thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như ăn uống, mặc đồ, viết, v.v.
• Ngôn ngữ trị liệu: Đối với trẻ gặp khó khăn trong giao tiếp, trị liệu ngôn ngữ đóng vai trò then chốt để phát triển khả năng nói và hiểu.
• Can thiệp sớm về tâm lý và giáo dục đặc biệt: Giúp trẻ phát triển trí tuệ, hòa nhập học đường tốt hơn.

Trẻ bị bại não vẫn có khả năng cải thiện sức khỏe 

Ngoài ra, y học đang tiếp cận nhiều xu hướng điều trị hiện đại cho trẻ bại não, hứa hẹn mở ra thêm cơ hội cải thiện chức năng cho bệnh nhi. Trong đó, xu hướng điều trị mới bằng tế bào gốc và đa mô thức cũng được ứng dụng nhiều vào chữa cho trẻ bị bại não, mang lại hiệu quả khá cao. 

Điều trị bại não bằng tế bào gốclà phương pháp cấy ghép tế bào gốc vào cơ thể trẻ mắc bệnh với mục đích chữa lành tổn thương một hay nhiều vùng não bộ. Bằng kỹ thuật này, trẻ bị bại não sẽ có khả năng phục hồi chức năng bị khuyết tật. Tại Việt Nam, Mirai Care là một trong những đơn vị tiên phong kết nối giữa gia đình bệnh nhi với Viện Nghiên cứu điều trị cấy ghép tế bào gốc Tokyo (TSRI), Nhật Bản. 

Dù phương pháp này chưa phải là "phép màu" có thể chữa khỏi hoàn toàn bại não, nhưng đối với những trường hợp nặng, đây là hy vọng đáng giá mà nhiều gia đình lựa chọn đầu tư. 

Trẻ bị bại não sẽ có khả năng phục hồi chức năng bị khuyết tật nhờ liệu pháp tế bào gốc

4. Cha mẹ cần làm gì ngay hôm nay nếu con được chẩn đoán bại não?

Thời điểm vàng để can thiệp là trong 5 năm đầu đời, khi não bộ còn khả năng thích nghi và học hỏi. Dưới đây là 3 việc thiết thực cha mẹ nên thực hiện ngay khi con được chẩn đoán bị bại não:

4.1 Khám chuyên sâu – xác định mức độ tổn thương

Ngay khi có chẩn đoán ban đầu, cha mẹ nên đưa con đến các bệnh viện chuyên khoa thần kinh hoặc phục hồi chức năng để:

• Thực hiện các xét nghiệm, chụp MRI/CT não nhằm xác định chính xác vùng não bị tổn thương.
• Đánh giá mức độ bại não thông qua thang điểm vận động (GMFCS) và các chỉ số phát triển khác.
• Tầm soát các biến chứng đi kèm như động kinh, rối loạn nuốt, suy hô hấp, chậm phát triển trí tuệ…

Việc đánh giá toàn diện giúp xây dựng phác đồ điều trị và phục hồi phù hợp, đúng hướng ngay từ đầu.

4.2 Lập kế hoạch trị liệu – càng sớm càng tốt

Thời gian điều trị là một trong các yếu tố then chốt cho việc trẻ bị bại não sống được bao lâu. Sau khi xác định mức độ tổn thương, cha mẹ cần cùng với bác sĩ và chuyên gia phục hồi chức năng xây dựng kế hoạch trị liệu cá nhân hóa bao gồm:

• Ứng dụng liệu pháp tế bào gốc chữa bại não. 
• Vật lý trị liệu hàng ngày để hỗ trợ vận động, giảm co cứng cơ.
• Ngôn ngữ trị liệu nếu trẻ chậm nói hoặc gặp khó khăn trong giao tiếp.
• Trị liệu hành vi, tâm lý – giáo dục sớm nếu trẻ có dấu hiệu chậm phát triển trí tuệ hoặc cảm xúc.
• Theo dõi định kỳ và điều chỉnh kế hoạch theo tiến độ phục hồi của trẻ.

Việc trị liệu đều đặn, đúng kỹ thuật không chỉ giúp cải thiện vận động mà còn ngăn ngừa biến dạng cơ xương và tăng khả năng tự lập trong tương lai.

4.3 Tìm nơi điều trị đáng tin cậy, có sự đồng hành dài hạn

Việc chọn một cơ sở điều trị uy tín là yếu tố quyết định sự tiến bộ của trẻ. Cha mẹ nên ưu tiên nơi có sự đồng hành lâu dài, tư vấn sát sao cho gia đình về dinh dưỡng, chăm sóc tại nhà và các quyền lợi xã hội (bảo hiểm, trợ cấp, giáo dục hòa nhập).

Cha mẹ nên tìm đến các trung tâm:

• Có đội ngũ bác sĩ, chuyên gia vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu chuyên sâu về bại não.
• Có chương trình điều trị bài bản, theo dõi tiến triển rõ ràng.
• Có khả năng kết nối với các hình thức hỗ trợ chuyên sâu như trị liệu tâm lý, giáo dục đặc biệt, hoặc điều trị bằng phương pháp hiện đại như tế bào gốc (nếu cần). 

Bố mẹ nên bình tĩnh và hành động càng sớm càng tốt khi phát hiện con bị bại não

Chắc hẳn với những thông tin trong bài viết, bạn đã có lời giải đáp cho thắc mắc trẻ bị bại não sống được bao lâu. Mirai Care khuyên rằng, việc sớm phát hiện và lựa chọn phương pháp điều trị bệnh bại não cho trẻ phù hợp vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian tuổi thọ của trẻ.