Dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu và cách ứng phó

Tác giả: Nguyễn Thị Linh

Theo thống kê từ trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh CDC, cứ 10 người trưởng thành mắc bệnh suy thận thì có tới 9 người không biết rằng mình mắc căn bệnh này. Nâng cao nhận thức và nhận biết các dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu là vô cùng quan trọng, giúp giảm thiểu nguy cơ phải đối diện với những điều quá muộn.

Nội dung bài viết

1. Suy thận là gì?

Bệnh suy thận là một tình trạng mất chức năng của một hoặc cả hai quả thận, trong đó các bộ phận của thận không còn hoạt động hiệu quả để lọc và loại bỏ chất thải khỏi cơ thể. Đây là một vấn đề nghiêm trọng và tiềm ẩn nguy hiểm cho sức khỏe con người. Suy thận có thể xuất hiện dưới 2 hình thái chính: suy thận cấp tính và suy thận mãn tính.

Suy thận là một tình trạng sức khoẻ nghiêm trọng 

• Suy thận cấp tính: Là tình trạng mà chức năng thận giảm nhanh chóng trong một khoảng thời gian ngắn. Đây thường là kết quả của các tác nhân gây tổn thương như viêm nhiễm nặng, thiếu máu cấp, hoặc sự suy giảm nhanh chóng của lưu lượng máu đến thận. Với suy thận cấp tính, triệu chứng thường xuất hiện nhanh chóng và cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để ngăn chặn hậu quả nguy hiểm.
• Suy thận mãn tính: Là một quá trình tiến triển chậm hơn, kéo dài trong thời gian dài. Đây là tình trạng mà chức năng thận dần dần suy giảm, thường kéo theo các biểu hiện không rõ ràng và không đau đớn. Suy thận mãn tính thường là kết quả của các bệnh lý căn bản như tiểu đường, huyết áp cao, hoặc viêm thận mãn tính. Điều này đòi hỏi sự chăm sóc và quản lý thận trọng với bác sĩ chuyên khoa để ngăn chặn sự suy giảm tiếp tục và giữ cho thận hoạt động tốt nhất có thể.

2. Mức độ nguy hiểm của suy thận

Mức độ nguy hiểm của bệnh suy thận được chia thành các giai đoạn từ 1 đến 5, theo độ nặng tăng dần. Giai đoạn cuối cùng, gọi là suy thận mãn, là mức độ nguy hiểm nhất. Trong giai đoạn này, thận mất chức năng hoàn toàn hoặc hầu hết, và bệnh nhân cần điều trị thay thế thận, chẳng hạn như cấy ghép thận hoặc thải máu tạo nguyên (dialysis) để duy trì sự sống. Mức độ nguy hiểm của bệnh suy thận tăng lên khi bệnh tiến triển sang giai đoạn cuối.

5 cấp độ suy thận

Bệnh suy thận có thể gây ra nhiều biến chứng và tác động tiêu cực đến sức khỏe. Các vấn đề có thể bao gồm tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa, tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, suy tim, suy gan, rối loạn điều hòa axit-bazơ, suy giảm chức năng miễn dịch, vấn đề xương và dẫn đến suy giảm chất lượng cuộc sống tổng thể.

• Cao huyết áp [1]: Huyết áp cao có thể vừa là nguyên nhân vừa là hậu quả củabệnh suy thận. Huyết áp cao làm hỏng thận của bạn và thận bị tổn thương không hoạt động tốt để giúp kiểm soát huyết áp của bạn. Khi bị suy thận, thận của bạn không thể loại bỏ thêm nước. Uống quá nhiều nước có thể gây phù nề, tăng huyết áp và khiến tim phải làm việc nhiều hơn.
• Bệnh tim [2]: Bệnh suy thận và bệnh tim có chung 2 nguyên nhân chính: Bệnh tiểu đường và huyết áp cao. Những người mắc bệnh suy thận có nguy cơ mắc bệnh tim cao và những người mắc bệnh tim có nguy cơ mắc bệnh suy thận cao.
• Thiếu máu [3]: Khi thận bị tổn thương, chúng không tạo ra đủ erythropoietin (EPO), một loại hormone giúp tạo ra các tế bào hồng cầu. Các tế bào hồng cầu mang oxy từ phổi đến các bộ phận khác của cơ thể. Khi bạn bị thiếu máu, một số cơ quan—chẳng hạn như não và tim—có thể nhận được ít oxy hơn mức cần thiết và có thể không hoạt động tốt như bình thường. Thiếu máu có thể khiến bạn cảm thấy yếu ớt và thiếu năng lượng.
• Rối loạn khoáng chất và xương [4]: Thận khỏe mạnh sẽ cân bằng lượng canxi và phốt pho trong máu của cơ thể và tạo ra các hormone giúp xương chắc khỏe. Khi chức năng thận suy giảm có thể khiến lượng canxi trong máu thấp và gây kích hoạt giải phóng nhiều hormone tuyến cận giáp (PTH). PTH di chuyển canxi từ xương vào máu của cơ thể. Nếu không điều trị, xương có thể trở nên mỏng và yếu. Người bệnh có thể cảm thấy đau xương, khớp và gặp các vấn đề lớn về sức khoẻ.

3. Triệu chứng bệnh suy thận nhẹ giai đoạn đầu

Những bệnh nhân suy thận nhẹ giai đoạn đầu thường xuất hiện một vài triệu chứng điển hình dưới đây:

3.1 Ngủ ngáy to và kéo dài

Ngủ ngáy to và kéo dài thường là một triệu chứng suy thận. Trong trường hợp suy thận, cơ thể không thể loại bỏ chất thải một cách hiệu quả, dẫn đến sự tích tụ của chất thải trong cơ thể. Điều này có thể gây ra sự sưng phù và tạo áp lực lên các đường hô hấp, gây ra hiện tượng ngáy khi ngủ. 

3.2 Suy nhược cơ thể

Bệnh nhân suy thận luôn kèm theo các triệu chứng mệt mỏi, suy nhược cơ thể. Khi rối loạn chức năng thận tiến triển, triệu chứng này ngày càng trở nên rõ ràng hơn. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc kiệt sức hơn so với những ngày bình thường và sẽ không thể thực hiện các hoạt động gắng sức hơn, do đó cần nghỉ ngơi thường xuyên hơn. Điều này phần lớn là do sự tích tụ chất độc và tạp chất trong máu, do chức năng thận kém. Tuy nhiên đây cũng là một triệu chứng không cụ thể nên thường bị hầu hết mọi người bỏ qua và không tìm hiểu kỹ lưỡng.

3.3 Da bị nổi ban và ngứa ngáy

Da nổi ban và ngứa có thể là dấu hiệu của bệnh thận tiến triển. Khi chức năng thận suy giảm, chất độc có xu hướng tích tụ trong cơ thể dẫn đến da bị ngứa, nổi ban và có mùi hôi.

3.4 Đau lưng

Nếu thấy xuất hiện cơn đau lưng kéo dài và lan dần ra phía trước vùng hông, hay chậu, rất có thể là dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu mà bạn phải lưu ý. Tuy nhiên, đau lưng bên hông hoặc dưới xương sườn cũng có thể là triệu chứng ban đầu của rối loạn thận như sỏi thận hoặc viêm bể thận. Tương tự, đau bụng dưới có thể liên quan đến nhiễm trùng bàng quang hoặc sỏi niệu quản (ống nối thận và bàng quang). Hãy thăm khám và làm thêm một vài xét nghiệm, chẩn đoán chuyên sâu như X-quang, Siêu âm ổ bụng,... để loại trừ các nguyên nhân khác.

3.5 Khó thở

Suy thận gây ra sự cản trở trong quá trình loại bỏ chất thải và ảnh hưởng đến sản xuất hồng cầu. Kết quả là cơ thể bị dịch ứ và sự suy giảm chức năng của phổi. Đồng thời, mức độ giảm hồng cầu gây khó khăn trong việc vận chuyển oxy, làm cho khó thở trở thành một dấu hiệu phổ biến ở giai đoạn đầu của suy thận

3.6 Hơi thở có mùi hôi

Sự tích tụ chất thải trong cơ thể do suy thận gây ra hiện tượng hôi miệng. Điều này xuất phát từ việc chất thải không được đào thải ra khỏi cơ thể mà tích tụ quá nhiều trong máu. Chất thải này có thể tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn gây mùi và gây ra hơi thở có mùi khó chịu. Ngoài ra, người bị suy thận còn có thể cảm nhận vị kim loại trong miệng do sự tác động của các chất thải trong máu. Điều này thường được nhầm lẫn với các vấn đề răng miệng khác như vi khuẩn hay sự suy giảm nước bọt trong miệng.

3.7 Phù nề các chi

Ở giai đoạn suy thận giai đoạn sớm thường sẽ bắt đầu nhận thấy phù nề các chi như sưng tấy ở mắt cá chân, bàn chân hoặc cẳng chân. Những vị trí này tạo thành vết rỗ khi ấn vào và được gọi là phù nề rỗ. Khi chức năng thận bắt đầu suy giảm, natri sẽ bị giữ lại gây sưng ống chân và mắt cá chân.

3.8 Trạng thái tiểu tiện bất thường

Nếu bạn cảm thấy lượng nước tiểu giảm hoặc cần phải đi tiểu thường xuyên hơn, đặc biệt là vào ban đêm (được gọi là tiểu đêm) thì có thể là một dấu hiệu cảnh báo của suy thận. Vì có thể các đơn vị lọc thận bị hư hỏng hoặc đang trong quá trình hư hỏng. Đôi khi đây cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới. Do đó, cần tới gặp các bác sĩ chuyên khoa thận để có chẩn đoán chính xác nhất về tình trạng sức khoẻ của bạn.

4. Cách phòng ngừa bệnh suy thận [5]

• Uống nhiều nước: Đây là cách phổ biến nhất và đơn giản nhất để giữ cho thận khỏe mạnh. Uống nhiều nước, đặc biệt là nước ấm giúp thận đào thải natri, urê và các chất độc ra khỏi cơ thể. 
• Chế độ ăn ít natri/muối: Giữ lượng natri hoặc muối trong tầm kiểm soát. Điều này có nghĩa là bạn cũng cần cắt giảm thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn. Chế độ ăn ít muối làm giảm tải cho thận và ngăn ngừa sự phát triển của tăng huyết áp, các rối loạn liên quan đến tăng huyết áp và cũng làm chậm sự tiến triển của bệnh thận.
• Duy trì trọng lượng cơ thể phù hợp: Ăn uống lành mạnh và kiểm soát cân nặng của bạn. Thường xuyên kiểm tra mức cholesterol trong cơ thể để ngăn chặn sự lắng đọng cholesterol trong động mạch thận. Ngoài ra, loại bỏ chất béo bão hòa/đồ chiên nhiều dầu mỡ ra khỏi chế độ ăn và chú trọng ăn nhiều trái cây, rau xanh hàng ngày. Tải trọng trên thận tăng lên khi trọng lượng của một cá nhân tăng lên. Cố gắng duy trì ở mức chỉ số BMI từ 24 trở xuống
• Kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên và giữ chúng ở mức tối ưu: Tổn thương thận ở bệnh nhân tiểu đường rất phổ biến và có thể ngăn ngừa nếu phát hiện sớm. Do đó, nên kiểm tra thường xuyên lượng đường trong máu của bạn, tránh các sản phẩm thực phẩm ngọt và gặp bác sĩ nếu lượng đường trong máu (lúc đói hoặc sau khi ăn) hoặc HBA1C tăng lên. Giữ mức HBA1C dưới 6.0 là lý tưởng nhất.
• Theo dõi huyết áp thường xuyên và kiểm soát huyết áp: Trong trường hợp bạn bị tăng huyết áp, hãy uống thuốc hạ huyết áp theo lời khuyên của bác sĩ, duy trì lối sống lành mạnh và thay đổi chế độ ăn uống cần thiết. Mức huyết áp bình thường là <120/80. Huyết áp cao cũng có thể gây rối loạn thận bên cạnh việc dẫn đến đột quỵ hoặc đau tim.
• Bỏ hút thuốc: Hút thuốc là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng có thể thay đổi được liên quan đến sự tiến triển của bệnh suy thận. Ngay cả hút 1 điếu thuốc cũng có thể gây hại thêm cho thận vốn đã yếu. Hút thuốc cũng là một yếu tố nguy cơ đối với bệnh Tiểu đường, Tăng huyết áp, CAD. Vì vậy, người ta nên ngừng hút thuốc ngay lập tức, điều này không chỉ tốt cho thận mà còn cho sức khỏe tổng thể của cơ thể.
• Duy trì lối sống lành mạnh năng động: Bạn có thể bắt đầu với những bài tập thể dục vừa phải khoảng 45 phút mỗi ngày như chạy bộ, đạp xe, bơi lội, chơi quần vợt ít nhất 5 trong 7 ngày một tuần. Thay đổi lối sống ít vận động của bạn, đi dạo trong văn phòng hoặc đi dạo sau bữa trưa để nâng cao thể trạng và ngăn ngừa nguy cơ suy thận.

Tóm lại, bệnh suy thận có nguy hiểm và mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào giai đoạn bệnh. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu và thực hiện theo sự hướng dẫn của bác sĩ, điều trị kịp thời và điều chỉnh chế độ sinh hoạt khoa học là rất quan trọng để giảm nguy cơ và duy trì sức khỏe tốt trong trường hợp không may mắc bệnh suy thận.

Khách hàng muốn tìm hiểu thêm thông tin hoặc nhận tư vấn từ đội ngũ chuyên gia y tế hàng đầu về điều trị suy thận bằng tế bào gốc, vui lòng liên hệ 18008144 để được Mirai Care tư vấn và kết nối tới các bệnh viện uy tín tại Nhật Bản. Chúng tôi đồng hành cùng khách hàng trong hành trình bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống

---

Tài liệu tham khảo:

• Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh CDC, https://www.cdc.gov/kidneydisease/publications-resources/ckd-national-facts.html
• (1), (2), (3), (4): Viện Tiểu đường, Bệnh tiêu hóa và Thận Quốc gia Hoa Kỳ (NIDDK) , https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/kidney-failure/what-is-kidney-failure
• (5): Bệnh viện tư nhân đa khoa tốt nhất Ấn Độ | Sức khỏe Narayana, https://www.narayanahealth.org/blog/early-warning-signs-of-kidney-disease/