Liệu pháp hương thơm cho bệnh tự kỷ | Gợi ý 10 + loại tinh dầu

Tác giả: Ngô Thị Thúy An , bài viết được tư vấn chuyên môn bởi: BÁC SĨ TAKAHIRO HONDA (Pajili) Giám đốc Viện Nghiên cứu Điều trị Cấy ghép Tế bào Gốc Tokyo (TSRI)

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều bậc phụ huynh quan tâm đến các phương pháp giúp cải thiện cảm xúc và hỗ trợ khả năng hòa nhập cho trẻ tự kỷ. Bên cạnh các liệu pháp ngôn ngữ, hành vi hay âm nhạc, liệu pháp hương thơm cho bệnh tự kỷ đang được xem là một lựa chọn bổ trợ an toàn và tự nhiên. Cùng Mirai Care tìm hiểu liệu pháp này hỗ trợ đặc biệt này nhé! 

1. Liệu pháp hương thơm là gì?

Liệu pháp hương thơm là phương pháp sử dụng tinh dầu được chiết xuất từ thực vật nhằm hỗ trợ nâng cao sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Trong tinh dầu có chứa nhiều hợp chất tự nhiên có khả năng tác động đến tâm trạng và nhận thức của con người. Liệu pháp này dựa trên cơ chế tinh dầu kích thích hệ khứu giác, từ đó truyền tín hiệu trực tiếp đến não bộ. Nhờ sự kết nối này, hương thơm có thể giúp làm dịu căng thẳng, giảm lo âu và hỗ trợ cải thiện các vấn đề cảm xúc mà nhiều người tự kỷ thường gặp.

Hiện nay, các nghiên cứu vẫn đang tiếp tục đánh giá mức độ hiệu quả của liệu pháp hương thơm trong việc hỗ trợ người mắc chứng tự kỷ. Dù kết quả còn chưa được công bố chính thức, nhưng việc sử dụng mùi hương như một công cụ chăm sóc cảm xúc vẫn thu hút sự quan tâm rộng rãi. 

Liệu pháp hương thơm cho bệnh tự kỷ được áp dụng nhằm hỗ trợ nâng cao sức khỏe thể chất lẫn tinh thần 

2. Lợi ích của liệu pháp hương thơm cho trẻ tự kỷ

Liệu pháp hương thơm (Aromatherapy) sử dụng tinh dầu chiết xuất từ thực vật để hỗ trợ cân bằng cảm xúc và cải thiện sức khỏe tinh thần. Đối với trẻ tự kỷ, hương thơm tự nhiên có thể mang lại nhiều lợi ích tích cực:

• Giảm lo âu và căng thẳng: Một số tinh dầu giúp làm dịu thần kinh, giảm trạng thái căng thẳng và lo âu vốn là những biểu hiện thường xuất hiện ở trẻ tự kỷ.
• Hỗ trợ giấc ngủ: Tinh dầu oải hương, cúc La Mã có tác dụng thư giãn, tạo cảm giác an toàn, giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn.
• Cải thiện khả năng tập trung:Hương thơm còn giúp kích thích sự tỉnh táo, cải thiện mức độ tập trung và hỗ trợ quá trình học tập, trị liệu.
• Điều hòa cảm xúc và hành vi:Sử dụng tinh dầu phù hợp trẻ làm giảm hành vi kích động, cáu gắt, đồng thời hỗ trợ kiểm soát cảm xúc tốt hơn.
• Tạo môi trường trị liệu thân thiện:Hương thơm dễ chịu giúp không gian trị liệu bớt căng thẳng, từ đó tăng sự hợp tác của trẻ trong các hoạt động giáo dục và trị liệu.

Lưu ý:Liệu pháp hương thơm không thay thế cho các phương pháp y tế, trị liệu chính, mà chỉ đóng vai trò hỗ trợ. Cha mẹ cần tham khảo ý kiến của chuyên gia trước khi áp dụng, và lựa chọn tinh dầu an toàn, nguồn gốc rõ ràng.

Liệu pháp hương thơm cho bệnh tự kỷ mang lại nhiều lợi ích tích cực cho trẻ 

3. 10+ loại tinh dầu phù hợp cho người tự kỷ

Trong quá trình điều trị tự kỷ cùng phương pháp hỗ trợ bằng hương thơm, để lựa chọn  loại tinh dầu phù hợp và an toàn cho người tự kỷ, cha mẹ có thể cân nhắc 10 loại tinh dầu dưới đây: 

3.1. Tinh dầu cây trà

Tinh dầu cây trà chứa các hợp chất nổi bật như terpinen-4-ol và cineole, nổi tiếng với đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm và làm sạch.

Đối với trẻ tự kỷ, loại tinh dầu này không trực tiếp tác động đến hệ thần kinh nhưng lại hữu ích trong việc tạo môi trường sống trong lành, giảm nguy cơ nhiễm trùng và cải thiện sức khỏe tổng thể. Khi được dùng với liều lượng an toàn, tinh dầu cây trà có thể mang lại cảm giác sạch sẽ, giúp trẻ thư giãn tinh thần gián tiếp thông qua môi trường sống lành mạnh.

3.2. Tinh dầu quýt

Tinh dầu quýt giàu limonene và γ-terpinene, mang mùi hương ngọt ngào, tươi mát. Đây là một loại tinh dầu thường được sử dụng để làm dịu căng thẳng, lo âu và cải thiện chất lượng giấc ngủ cho trẻ tự kỷ. Hương thơm nhẹ nhàng từ quýt giúp tạo cảm giác an toàn, giảm tình trạng bồn chồn và hỗ trợ trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn. Ngoài ra, tinh dầu quýt còn được đánh giá cao vì có khả năng kích thích hormone vui vẻ và làm hưng phấn tinh thần.

3.3. Tinh dầu cỏ hương bài (Vetiver Oil)

Cỏ hương bài chứa sesquiterpene alcohols và vetiverol, nổi tiếng với mùi hương trầm ấm và có tác dụng an thần mạnh.

Nhiều nghiên cứu ghi nhận tinh dầu cỏ hương bài có khả năng giảm tăng động, cải thiện sự tập trung và giúp trẻ kiểm soát hành vi tốt hơn. Với trẻ tự kỷ thường xuyên gặp tình trạng bồn chồn, dễ mất kiên nhẫn, vetiver oil là một lựa chọn tuyệt vời để giúp ổn định cảm xúc và tạo trạng thái cân bằng nội tâm.

3.4. Tinh dầu gỗ tuyết tùng (Cedarwood Oil)

Tinh dầu gỗ tuyết tùng giàu sesquiterpenes và cedrol, có hương thơm ấm, nhẹ và gỗ. Đây là loại tinh dầu có tác dụng làm dịu hệ thần kinh, kích thích sản xuất melatonin - hormone điều hòa giấc ngủ. 

Đối với trẻ tự kỷ gặp khó khăn trong việc ngủ ngon, tinh dầu gỗ tuyết tùng giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ sâu hơn. Ngoài ra, loại tinh dầu này còn hỗ trợ cải thiện khả năng tập trung, giảm căng thẳng thần kinh.

3.5. Tinh dầu Ngọc Lan Tây (Ylang-Ylang Oil)

Tinh dầu ngọc lan tây chứa linalool, geranyl acetate và caryophyllene, nổi bật với hương thơm ngọt ngào, quyến rũ. Đây là loại tinh dầu có khả năng giảm lo âu, ổn định nhịp tim và điều hòa cảm xúc. 

Ylang-Ylang giúp làm dịu những cơn bùng phát cảm xúc, giảm kích thích thần kinh và mang lại cảm giác thư giãn sâu. Ngoài ra, hương thơm của nó còn giúp cải thiện tâm trạng, tạo sự dễ chịu trong sinh hoạt hàng ngày.

3.6. Tinh dầu hoa cúc (Chamomile Oil)

Tinh dầu hoa cúc, đặc biệt là hoa cúc La Mã (Roman Chamomile), chứa bisabolol và chamazulene những hợp chất có tác dụng an thần và kháng viêm. 

Nhiều trường hợp trẻ mắc tự kỷ thường xuyên lo lắng hoặc khó ngủ, thì tinh dầu hoa cúc có thể giúp làm dịu thần kinh, giảm bồn chồn và hỗ trợ giấc ngủ tự nhiên. Đồng thời, chamomile còn có khả năng làm giảm các cơn giận dữ hoặc hành vi cáu kỉnh, giúp trẻ dễ kiểm soát cảm xúc hơn.

3.7. Tinh dầu vỏ cam  Bergamot (Bergamot Oil)

Tinh dầu bergamot giàu limonene và linalyl acetate, mang hương cam chanh tươi mát. Đây là loại tinh dầu nổi tiếng trong việc giảm lo âu, cải thiện tâm trạng và tạo cảm giác hạnh phúc. 

Bergamot có thể giúp giảm căng thẳng, khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động xã hội nhiều hơn. Ngoài ra, bergamot còn hỗ trợ điều hòa giấc ngủ và tạo cảm giác thư thái sau một ngày hoạt động.

3.8. Tinh dầu bạc hà (Peppermint Oil)

Tinh dầu bạc hà chứa menthol và menthone, mang lại cảm giác mát lạnh, sảng khoái. Đối với trẻ tự kỷ, bạc hà giúp kích thích sự tỉnh táo, cải thiện khả năng tập trung và tăng cường trí nhớ ngắn hạn. 

Ngoài ra, bạc hà còn có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa vốn là một vấn đề thường gặp ở trẻ tự kỷ. Tuy nhiên, do mùi hương khá mạnh, bạc hà cần được sử dụng thận trọng, tránh gây quá kích thích ở trẻ nhạy cảm.

3.9. Tinh dầu oải hương (Lavender Oil)

Oải hương là một trong những loại tinh dầu phổ biến nhất, chứa linalool và linalyl acetate - hai hợp chất nổi bật với khả năng an thần, chống lo âu. 

Tinh dầu quốc dân lavender giúp làm dịu thần kinh, cải thiện giấc ngủ, giảm tình trạng bồn chồn hoặc cáu gắt. Ngoài ra, hương oải hương còn tạo cảm giác an toàn, giúp trẻ dễ thích nghi hơn trong các môi trường mới hoặc khi tiếp xúc xã hội.

3.10. Tinh dầu trầm hương (Frankincense Oil)

Tinh dầu trầm hương chứa alpha-pinene và incensole acetate, mang hương thơm trầm ấm, nhẹ nhàng. Đây là loại tinh dầu có khả năng hỗ trợ sự tập trung, giảm căng thẳng và nâng cao khả năng suy nghĩ tích cực. 

Tinh dầu trầm hương giúp ổn định cảm xúc, giảm hành vi bùng phát và hỗ trợ phát triển kỹ năng giao tiếp. Ngoài ra, trầm hương còn được xem là có tác dụng hỗ trợ hệ miễn dịch và sức khỏe hô hấp.

3.11. Tinh dầu gỗ đàn hương (Sandalwood Oil)

Tinh dầu gỗ đàn hương giàu alpha-santalol và beta-santalol, mang mùi hương gỗ ngọt, sâu và ấm áp. Đây là loại tinh dầu có tác dụng an thần mạnh, giúp giảm lo âu, thúc đẩy sự thư giãn và hỗ trợ thiền định. 

Sandalwood có thể mang lại cảm giác bình tĩnh, giảm sự căng thẳng thần kinh và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Ngoài ra, nó còn được ghi nhận có tác dụng nâng cao khả năng tập trung và làm dịu các hành vi kích động.

Các loại tinh dầu phù hợp và an toàn cho người tự kỷ

Theo các chuyên gia, liệu pháp hương thơm cho bệnh tự kỷ không phải là phương pháp điều trị thay thế hoàn toàn, nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tâm lý và hành vi của trẻ. Khi kết hợp đúng cách cùng các liệu pháp chuyên môn khác, hương thơm từ tinh dầu tự nhiên có thể mang lại nhiều lợi ích tích cực, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của trẻ và gia đình.