Người bại não có nên sinh con không? - Mirai Care giải đáp

Tác giả: Ngô Thị Thúy An

Nội dung bài viết:

Người bại não có nên sinh con không? Đây là câu hỏi khiến nhiều người rơi vào trạng thái băn khoăn, đặc biệt là những ai đang sống chung với tình trạng bại não nhưng vẫn ấp ủ ước mơ làm cha, làm mẹ. Với sự phát triển của y học hiện đại và các dịch vụ hỗ trợ sinh sản ngày càng tiên tiến, việc người bại não muốn sinh con không còn là điều xa vời. Trong bài viết này,Mirai Caresẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc trên và hiểu rõ hơn về những khía cạnh liên quan đến sinh con của người bại não. 

1. Hiểu đúng về bại não – Điều gì thực sự ảnh hưởng đến việc sinh con?

Trước khi trả lời câu hỏi người mắc bại não có nên sinh con không, bạn cần hiểu đúng về bản chất của bại não. Trên thực tế, bại não (Cerebral Palsy) là một dạng rối loạn vận động do tổn thương não bộ xảy ra trong quá trình phát triển, thường từ trước khi sinh đến khoảng 2 tuổi. Tình trạng này ảnh hưởng chủ yếu đến khả năng kiểm soát vận động và tư thế của trẻ. Tuy nhiên, nó không đồng nghĩa với thiểu năng trí tuệ hay bệnh lý di truyền như nhiều người vẫn lầm tưởng.

Thực tế, không ít người mắc bại não vẫn có trí tuệ hoàn toàn bình thường, khả năng học tập, làm việc, yêu và kết hôn như bất kỳ ai khác. Trong nhiều trường hợp, họ hoàn toàn có đủ năng lực để làm cha mẹ nếu được hỗ trợ đúng cách và có một môi trường sống phù hợp.

Điều cần lưu ý là bại não có nhiều thể trạng khác nhau. Có những người chỉ bị ảnh hưởng về mặt vận động như đi lại khó khăn, tay chân co cứng,... nhưng một số khác lại xuất hiện kèm theo rối loạn nhận thức, ảnh hưởng đến khả năng tư duy, giao tiếp và xử lý thông tin. Việc phân biệt rõ giữa bại não thể vận động và bại não kèm rối loạn nhận thức sẽ giúp đánh giá đúng khả năng của người bệnh trong vai trò làm cha hoặc mẹ. Hiểu đúng về bại não như trên là bước đầu tiên để lý giải thắc mắc người mắc bại não có nên sinh con không một cách công bằng, khoa học và nhân văn.  

Bại não là một dạng rối loạn vận động do tổn thương não bộ xảy ra trong quá trình phát triển

2. Người bị bại não có thể có con như người bình thường?

Người mắc bại não có nên sinh con và có thể sinh như người bình thường không? Câu trả lời là có thể, nhưng tùy thuộc vào thể bệnh và mức độ tổn thương thần kinh. Bại não không trực tiếp gây vô sinh. Trừ khi có tổn thương sâu ở vùng não điều khiển nội tiết hoặc cơ quan sinh dục (rất hiếm gặp), hầu hết người bệnh vẫn có khả năng sinh sản.

Phụ nữ bị bại não vẫn có thể mang thai và sinh con. Thế nhưng trong quá trình mang thai, họ có thể gặp các vấn đề như cơ xương yếu, dễ té ngã hoặc tăng tình trạng co cứng khiến việc đi lại, ăn uống và nghỉ ngơi trở nên khó khăn hơn bình thường. Nam giới bại não cũng có thể sinh con bình thường. Một số trường hợp nặng có thể bị ảnh hưởng đến chức năng sinh lý như rối loạn cương dương, xuất tinh hoặc suy tinh hoàn – tuy nhiên đây không phải là tình trạng phổ biến.

Xét theo từng thể bại não:

• Người bị thể nhẹ:Người bị bại não thể nhẹ như thể co cứng một bên thường có khả năng sinh sản gần như bình thường.
• Người mắc thể nặng:Người bị bại não thể nặng như liệt tứ chi, tổn thương phối hợp sẽ gặp khó khăn cả về sinh lý lẫn cảm xúc, ảnh hưởng đến quyết định sinh con và vai trò làm cha mẹ sau này.

Do đó, để biết rõ người mắc bại não có nên sinh con hay không, cần đánh giá toàn diện về thể chất, khả năng vận động, chức năng sinh dục và sự hỗ trợ xã hội mà người bệnh có được. Việc lên kế hoạch sinh con nên được thực hiện dưới sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn cho cả cha mẹ và em bé.

Phụ nữ bị bại não vẫn có thể mang thai và sinh con bình thường

3. Bại não có di truyền không?  Rủi ro sinh con bị bại não là bao nhiêu?

Khi cân nhắc đến việc sinh con, nhiều người từng mắc bại não hoặc có người thân bị bại não thường lo lắng về yếu tố di truyền. Vậy bại não có di truyền không? Và nguy cơ sinh con mắc bại não là bao nhiêu? Đây là một trong những câu hỏi then chốt trong việc đưa ra quyết định có con, đặc biệt đối với những ai còn băn khoăn người mắc bại não có nên sinh con không?

Đa số trường hợp bại não không phải do di truyền, nguyên nhân phổ biến gây ra bại não thường là:

• Tổn thương não trong thai kỳ (do nhiễm trùng, thiếu oxy, xuất huyết…)
• Tai biến sản khoa trong hoặc ngay sau sinh (sinh non, ngạt khi sinh, chấn thương đầu…)
• Nhiễm trùng não, vàng da nhân não ở trẻ sơ sinh. 

Những yếu tố này không mang tính di truyền mà thuộc về biến cố y học trong quá trình phát triển của thai nhi hoặc khi trẻ vừa chào đời. Trong một số ít trường hợp hiếm gặp, bại não có thể liên quan đến đột biến gen hoặc di truyền thần kinh, đặc biệt là khi:

• Trong gia đình có nhiều người mắc các bệnh thần kinh vận động
• Bại não đi kèm các biểu hiện rối loạn trí tuệ hoặc bệnh lý gen hiếm

Nếu cha hoặc mẹ bị bại não nhưng có trí tuệ bình thường và sức khỏe ổn định, nguy cơ sinh con bị bại não không cao, nhất là khi thai kỳ được theo dõi kỹ và chăm sóc đúng cách từ đầu.

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ, cần được đánh giá kỹ bao gồm: 

• Thai phụ có bệnh lý thần kinh kèm theo
• Có tiền sử sinh non, sảy thai hoặc thai lưu
• Từng sinh con bị bại não trước đó

Trong các trường hợp này, người mắc bại não có ý định sinh con nên được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa, kết hợp tư vấn di truyền học nếu cần thiết. Ngoài ra, một số trường hợp dưới đây cũng nên gặp bác sĩ, nghe tư vấn di truyền học trước khi quyết định mang thai: 

• Có người thân trong gia đình (cùng huyết thống) mắc bại não hoặc bệnh lý thần kinh bẩm sinh
• Đã từng sinh con mắc bại não hoặc rối loạn phát triển thần kinh
• Bản thân mắc bệnh lý gen hoặc nghi ngờ mang đột biến di truyền

Người bị bại não có ý định sinh con nên được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa

4. Sinh con khi mắc bại não: Những rủi ro có thể gặp

Với phụ nữ mắc bại não mang thai

Phụ nữ từng mắc bại não hoàn toàn có thể mang thai và sinh con, nhất là khi trí tuệ không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, quá trình thai kỳ và sinh nở có thể gặp một số khó khăn như:

• Nguy cơ sinh non, sinh mổ cao: Do cơ xương yếu, vùng chậu hạn chế hoặc trương lực cơ bất thường khiến chuyển dạ tự nhiên gặp khó khăn. Việc sinh mổ thường được khuyến nghị để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
• Thai nhi dễ thiếu dưỡng chất: Nếu người mẹ có mức độ vận động quá hạn chế, tình trạng ăn uống kém, rối loạn tiêu hóa hoặc không hấp thu đủ chất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đn sự phát triển của thai nhi.
• Tăng co cứng hoặc co giật khi mang thai: Nội tiết thay đổi trong thai kỳ có thể làm nặng thêm các triệu chứng thần kinh vốn có, gây mệt mỏi, mất ngủ và nguy cơ té ngã.
• Cần hỗ trợ y tế liên chuyên khoa: Một thai kỳ an toàn đòi hỏi phải có sự phối hợp giữa bác sĩ sản khoa, bác sĩ thần kinh và chuyên gia phục hồi chức năng. Việc theo dõi định kỳ và can thiệp sớm có thể giúp hạn chế nhiều biến chứng tiềm ẩn.

Với nam giới mắc bại não muốn làm cha

Khác với nữ giới, đa phần nam giới mắc bại não không bị ảnh hưởng khả năng sinh sản, trừ những trường hợp có tổn thương rộng hoặc kèm theo rối loạn nội tiết như:

• Rối loạn cương dương hoặc xuất tinh do tổn thương vùng tủy sống, đồi thị hoặc trung tâm điều khiển sinh dục trong não
• Thiểu năng tinh hoàn do di chứng toàn thân hoặc các bất thường nội tiết bẩm sinh

Tuy nhiên, trong thực tế, rào cản lớn nhất của người đàn ông mắc bại não lại không nằm ở thể chất, mà ở mặt tâm lý:

• Thiếu tự tin trong mối quan hệ tình cảm, lo ngại về khả năng chăm sóc con cái hoặc áp lực từ xã hội khiến nhiều người chần chừ hoặc trì hoãn mong muốn làm cha.
• Nhiều người dù đủ sức khỏe vẫn cảm thấy không được ủng hộ, đặc biệt nếu không có môi trường sống hỗ trợ về tinh thần và vật chất.

Việc quyết định sinh con là một hành trình quan trọng và đòi hỏi nhiều sự chuẩn bị

5. Có nên điều trị và chuẩn bị trước khi quyết định sinh con?

Với người từng mắc bại não, dù là nam hay nữ thì việc quyết định sinh con không chỉ là một lựa chọn cá nhân, mà cần được xem xét kỹ lưỡng về cả thể chất, tinh thần và khả năng chăm sóc lâu dài. Trên thực tế, nhiều người đặt ra câu hỏi người mắc bại não có nên sinh con không? Câu trả lời là có thể, nhưng bắt buộc phải có sự chuẩn bị và điều trị hỗ trợ cần thiết để đảm bảo an toàn cho cả cha mẹ và em bé trong tương lai.

Đối với phụ nữ bị bại não có kế hoạch mang thai hoặc nam giới bị bại não muốn có con, việc khám tiền sản chuyên sâu là điều bắt buộc. Đây là bước đầu tiên giúp bác sĩ đánh giá chính xác nguy cơ, đồng thời định hướng các hỗ trợ y tế phù hợp.Những nội dung cần thiết trong gói khám tiền sản bao gồm:

• Khám nội tổng quát:Đánh giá chức năng tim mạch, hô hấp, gan thận, nội tiết, nhằm đảm bảo cơ thể đủ khả năng mang thai hoặc hỗ trợ thai kỳ cho vợ (trường hợp nam giới).
• Khám chuyên khoa thần kinh và đánh giá vận động:Với người mắc bại não, khả năng vận động có thể bị hạn chế hoặc lệ thuộc, vì vậy việc đánh giá độ co cứng cơ, dáng đi, thăng bằng là cực kỳ quan trọng.
• Tư vấn di truyền học:Áp dụng trong trường hợp có nghi ngờ yếu tố di truyền, tiền sử gia đình có người mắc bại não hoặc từng sinh con mắc rối loạn thần kinh. Đây là bước quan trọng để giảm thiểu nguy cơ cho thế hệ sau.

Bên cạnh đó, để trả lời một cách thỏa đáng cho câu hỏi “người mắc bại não có nên sinh con không?”, bạn cần xét đến khả năng chuẩn bị và điều trị trước sinh. Một số phương pháp hỗ trợ y tế có thể mang lại sự an toàn và chất lượng sống tốt hơn cho cả người mẹ, người cha và em bé:

• Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng:Giúp tăng sức cơ, cải thiện khả năng di chuyển, giữ thăng bằng tốt hơn – đặc biệt quan trọng với phụ nữ phải mang thai.
• Điều chỉnh thuốc:Nhiều người mắc bại não sử dụng thuốc chống co giật, giãn cơ hoặc thuốc ảnh hưởng thần kinh trung ương. Khi có kế hoạch sinh con, các loại thuốc này cần được điều chỉnh để tránh ảnh hưởng đến thai nhi.
• Hỗ trợ tâm lý:Lo âu, trầm cảm hoặc tự ti là những vấn đề phổ biến ở người khuyết tật. Tham vấn tâm lý giúp tăng cường sự tự tin, ổn định tinh thần và chuẩn bị tốt hơn cho vai trò làm cha mẹ.

​​​​​​​

Với người từng mắc bại não, việc quyết định sinh con cần được xem xét kỹ lưỡng 

Chắc hẳn với những thông tin trong bài viết trên, bạn đã có câu trả lời cho thắc mắc người mắc bại não có nên sinh con không. Thực tế, người mắc bệnh bại não hoàn toàn có thể sinh con nhưng cần sàng lọc, thăm khám và chuẩn bị cẩn thận trước khi quyết định mang thai. Để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích hơn xoay quanh bệnh bại não, bạn nhất định đừng bỏ lỡ những bài chia sẻ của Mirai Care mỗi ngày nhé!