Những điều cần biết về trẻ bị tự kỷ bẩm sinh

Table of Contents

Trẻ bị tự kỷ bẩm sinh là một rối loạn phát triển thần kinh xuất hiện ngay từ giai đoạn sơ sinh và ảnh hưởng sâu sắc đến các khía cạnh giao tiếp, tương tác xã hội cũng như hành vi của trẻ. Qua bài viết này, Mirai Care sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan hơn về trẻ tự kỷ bẩm sinh, từ đó định hướng giải pháp điều trị hiệu quả cho trẻ.

1. Cha mẹ cần hiểu ĐÚNG về tự kỷ bẩm sinh

Tự kỷ bẩm sinh là một trong những rối loạn phát triển thần kinh cần được nhận thức đúng để đảm bảo trẻ nhận được sự hỗ trợ tốt nhất từ gia đình và xã hội.

1.1. Tự kỷ bẩm sinh là gì?

Tự kỷ bẩm sinh có thể hiểu đơn giản là một hội chứng phát triển thần kinh xuất hiện ngay từ khi trẻ mới sinh, ảnh hưởng đến cách trẻ giao tiếp, tương tác xã hội và thực hiện hành vi. Trẻ bị tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc biểu đạt cảm xúc, xây dựng mối quan hệ với người khác và có những hành vi lặp đi lặp lại đặc trưng. 

Khác với các rối loạn phát triển thần kinh khác như chậm phát triển trí tuệ hay rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), tự kỷ liên quan tới các vấn đề về kỹ năng xã hội và hành vi lặp đi lặp lại. Trong khi chậm phát triển trí tuệ chủ yếu ảnh hưởng đến khả năng nhận thức và học tập, ADHD lại liên quan đến sự khó khăn trong kiểm soát tập trung và hành vi.

Nguyên nhân gây ra tự kỷ bẩm sinh hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra một số yếu tố tiềm ẩn quan trọng. Trong đó, yếu tố di truyền đóng vai trò lớn khi nguy cơ mắc tự kỷ tăng lên đáng kể ở trẻ có người thân trong gia đình từng bị ảnh hưởng. Ngoài ra, các yếu tố môi trường như biến chứng trong thai kỳ, tiếp xúc với hóa chất độc hại hoặc các yếu tố thần kinh liên quan đến cấu trúc và chức năng não bộ cũng được xem là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.

Trẻ bị tự kỷ bẩm sinh mắc các rối loạn về phát triển thần kinh

1.2. Tự kỷ bẩm sinh: Khác biệt và đặc trưng

Tự kỷ bẩm sinh thường biểu hiện ngay từ những năm đầu đời, với các dấu hiệu có thể nhận thấy như trẻ không phản ứng khi được gọi tên, hạn chế giao tiếp bằng mắt, không biểu lộ cảm xúc hoặc thực hiện các hành vi lặp đi lặp lại như xoay đồ vật, vỗ tay liên tục. Những khác biệt này không chỉ làm gián đoạn khả năng giao tiếp xã hội mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển toàn diện của trẻ, từ khả năng học tập đến kỹ năng vận động và nhận thức.

Tại Việt Nam, tình hình nhận diện và hỗ trợ trẻ tự kỷ bẩm sinh vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Mặc dù tỷ lệ trẻ mắc tự kỷ ngày càng gia tăng, nhưng việc chẩn đoán sớm vẫn chưa được thực hiện hiệu quả do nhận thức của nhiều phụ huynh còn hạn chế. Đồng thời, hệ thống hỗ trợ và cơ sở điều trị chuyên môn vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng lớn. Điều này dẫn đến sự chậm trễ trong việc can thiệp sớm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng phát triển của trẻ trong tương lai.

Việc hiểu đúng và nhận diện sớm những biểu hiện của tự kỷ bẩm sinh là điều vô cùng cần thiết. Đây không chỉ là bước đầu giúp cha mẹ đồng hành cùng con, mà còn là nền tảng để xây dựng các chiến lược can thiệp phù hợp, nhằm tối ưu hóa tiềm năng phát triển của trẻ.

Việc chẩn đoán sớm giúp tìm ra giải pháp hỗ trợ trẻ hiệu quả

2. Biểu hiện của trẻ tự kỷ bẩm sinh

Trẻ tự kỷ bẩm sinh thường có các biểu hiện đặc trưng liên quan đến giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi. Các biểu hiện này phản ánh những khác biệt sâu sắc trong cách các em tiếp cận và phản ứng với thế giới xung quanh. 

2.1. Khó khăn trong giao tiếp

Trẻ thường gặp vấn đề với ngôn ngữ, chẳng hạn như chậm nói hoặc không sử dụng lời nói để diễn đạt mong muốn. Đồng thời, các kỹ năng giao tiếp phi ngôn ngữ như biểu cảm khuôn mặt, ánh mắt hoặc cử chỉ cũng bị hạn chế rõ rệt. Trẻ bị tự kỷ bẩm sinh có thể không hiểu hoặc không phản hồi lại tín hiệu từ người khác, khiến việc kết nối và chia sẻ cảm xúc trở nên khó khăn.

2.2 Khó khăn trong tương tác xã hội

Các em thiếu khả năng tạo lập và duy trì mối quan hệ với người khác, ít quan tâm đến cảm xúc hay hành động của những người xung quanh. Trẻ thường tỏ ra không hứng thú với các hoạt động mang tính tập thể và có xu hướng chơi một mình, thay vì tham gia vào các trò chơi nhóm. Điều này làm giảm cơ hội hòa nhập xã hội và phát triển các kỹ năng xã hội cơ bản.

2.3 Hành vi lặp đi lặp lại

Biểu hiện đặc trưng ở hành vi lặp đi lặp lại này là trẻ bị tự kỷ bẩm sinh thường thực hiện các hành động như vỗ tay, xoay tròn hoặc di chuyển qua lại theo một cách cố định. Ngoài ra, trẻ có xu hướng bám víu vào các thói quen quen thuộc và khó chấp nhận thay đổi. 

2.4 Cảm giác và nhận thức khác biệt

Nhiều trẻ tự kỷ bẩm sinh còn có những khác biệt rõ rệt trong cảm giác và nhận thức. Các em thường nhạy cảm bất thường với các kích thích từ môi trường như tiếng ồn, ánh sáng mạnh hoặc cảm giác khi chạm vào một số đồ vật. Trẻ có thể phản ứng mạnh như che tai khi nghe tiếng ồn hoặc né tránh ánh sáng, đồng thời gặp khó khăn trong việc điều chỉnh cảm xúc, dễ bị kích động hoặc trở nên thờ ơ trước các tình huống cần phản ứng mạnh mẽ.

Trẻ tự kỷ bẩm sinh gặp khó khăn trong giao tiếp và hành vi

3. Tại Việt Nam chưa có phương pháp chẩn đoán tự kỷ bẩm sinh sớm

Tại Việt Nam, việc chẩn đoán tự kỷ sớm vẫn còn nhiều hạn chế. Hiện nay, các phương pháp chẩn đoán hiện đại chưa được phổ cập rộng rãi, đặc biệt ở các khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa. Thông thường, trẻ chỉ được phát hiện khi bước vào độ tuổi mẫu giáo hoặc tiểu học, khi các triệu chứng đã rõ ràng. Chính vì thế đã làm giảm cơ hội can thiệp sớm.

Việc thiếu hụt chuyên gia, cơ sở y tế chuyên môn và sự hiểu biết từ phía gia đình khiến nhiều trẻ không được hỗ trợ kịp thời. Đáng chú ý, chi phí điều trị cao, bao gồm các liệu pháp trị liệu ngôn ngữ, hành vi và can thiệp kỹ năng xã hội, cũng là rào cản lớn đối với nhiều gia đình. Nếu không được can thiệp sớm, trẻ tự kỷ có thể gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc hòa nhập xã hội, học tập và phát triển toàn diện, dẫn đến sự phụ thuộc lâu dài vào gia đình.

Để giải quyết vấn đề này, cần tăng cường tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng, giúp gia đình nhận biết sớm các dấu hiệu của tự kỷ. Đồng thời, việc đầu tư vào hệ thống y tế, đào tạo chuyên gia và xây dựng chính sách hỗ trợ tài chính sẽ mang lại cơ hội tốt hơn cho trẻ tự kỷ, giúp các em có một tương lai hòa nhập và độc lập hơn.

Cần nâng cao kiến thức cộng đồng về trẻ tự kỷ

4. Chọn phương pháp điều trị cho trẻ tự kỷ bẩm sinh

4.1 Liệu pháp tế bào gốc tủy xương

Một trong những phương pháp tiên tiến hiện nay là liệu pháp tế bào gốc tủy xương, đây là phương pháp được nghiên cứu để kích thích tái tạo và phục hồi các chức năng thần kinh ở trẻ. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm tại Việt Nam và cần được thực hiện dưới sự giám sát nghiêm ngặt của các chuyên gia y tế.

4.2 Các phương pháp y sinh học

Các phương pháp y sinh học như điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, bổ sung vi chất và áp dụng các liệu pháp giải độc cơ thể cũng đang được sử dụng để hỗ trợ trẻ. Những phương pháp này tập trung vào cải thiện sức khỏe tổng thể và khả năng nhận thức của trẻ thông qua các biện pháp an toàn và khoa học.

4.3 Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu là liệu pháp tập trung vào việc dạy trẻ các kỹ năng giao tiếp, kiểm soát hành vi và tương tác xã hội thông qua các chương trình trị liệu cá nhân hoặc nhóm. Tâm lý trị liệu không chỉ mang lại kết quả tích cực mà còn giúp trẻ xây dựng mối quan hệ gần gũi với gia đình và cộng đồng.

Lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho trẻ tự kỷ bẩm sinh

Đồng hành cùng trẻ bị tự kỷ bẩm sinh là một thách thức lớn đối với trẻ, gia đình và cả xã hội nhưng không phải là một rào cản không thể vượt qua. Gia đình cần áp dụng phương pháp can thiệp kịp thời sẽ tạo điều kiện cho trẻ phát triển và hòa nhập với cộng đồng. Để làm được điều này, sự phối hợp giữa gia đình, chuyên gia y tế, giáo dục và toàn xã hội là vô cùng cần thiết để cải thiện tình trạng cũng như phát triển tương lai giúp trẻ có được một cuộc đời ý nghĩa, trọn vẹn hơn.