Phụ huynh cần làm gì khi trẻ tăng động bị bạn bè xa lánh?

Tác giả: Ngô Thị Thúy An , bài viết được tư vấn chuyên môn bởi: BÁC SĨ TAKAHIRO HONDA (Pajili) Giám đốc Viện Nghiên cứu Điều trị Cấy ghép Tế bào Gốc Tokyo (TSRI)

Một trong những thách thức lớn mà trẻ em tăng động giảm chú ý (ADHD) phải đối mặt không chỉ là khó khăn về việc học tập và tập trung, mà còn là những rào cản trong giao tiếp và mối quan hệ xã hội. Nhiều trẻ bị bạn bè xa lánh, dẫn đến cảm giác cô lập và tổn thương tinh thần. Vậy đâu là lý do khiến trẻ tăng động bị bạn bè xa lánh? Hiểu rõ những nguyên nhân này không chỉ giúp các bậc phụ huynh và giáo viên có cách hỗ trợ phù hợp mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cũng như tăng sự hòa nhập xã hội cho trẻ.

Nội dung bài viết:

1. Nguyên nhân trẻ tăng động bị bạn bè xa lánh

Trẻ tăng động thường biểu hiện một số hành vi gây khó khăn trong giao tiếp xã hội, điều này có thể dẫn đến việc bị bạn bè xa lánh. Những hành vi đặc trưng của trẻ ADHD:

• Hiếu động quá mức: Trẻ thường không thể ngồi yên, luôn di chuyển và hành động mà không suy nghĩ trước. Điều này có thể khiến bạn bè cảm thấy phiền phức hoặc khó chịu.
• Nói chuyện không đúng lúc: Trẻ ADHD có xu hướng cắt lời hoặc nói quá nhiều trong các tình huống không phù hợp, làm gián đoạn cuộc trò chuyện và khiến bạn bè cảm thấy thiếu tôn trọng.
• Khó kiềm chế cảm xúc: Trẻ dễ bị kích động, nổi nóng hoặc bùng nổ cảm xúc một cách bất ngờ, gây ra sự bất an hoặc lo lắng cho những người xung quanh.

Khi bị bạn bè xa lánh, trẻ ADHD thường cảm thấy tự ti, cô đơn và buồn bã. Chúng có thể không hiểu rõ lý do tại sao mình bị đối xử khác biệt, dẫn đến cảm giác rằng mình không thuộc về nhóm. Sự thiếu tương tác xã hội có thể làm cho trẻ càng thêm nhạy cảm và có xu hướng rút lui khỏi các hoạt động chung, tạo ra một vòng luẩn quẩn khiến việc kết bạn càng trở nên khó khăn.

Trẻ tăng động thường có hành động không suy nghĩ khiến bạn bè khó hoà nhập

Đối với những trẻ khác, việc chấp nhận và hiểu các hành vi của trẻ ADHD là một thách thức lớn. Do không hiểu rõ về tình trạng ADHD, nhiều bạn có thể cảm thấy rằng trẻ ADHD không tôn trọng các quy tắc xã hội hoặc thiếu kiên nhẫn, khiến họ khó chịu hoặc xa lánh. Sự bốc đồng, thiếu kiểm soát và khó dự đoán trong hành vi của trẻ ADHD có thể tạo ra sự bất tiện và xung đột trong các mối quan hệ, khiến bạn bè dần dần ngừng tiếp xúc, tránh né.

Một trường hợp của chị Hường (quận 8, TP.HCM) có con trai 8 tuổi bị chẩn đoán tự kỷ. Càng lớn bé càng bị tăng động, không vừa ý chuyện gì sẽ xô mẹ ngã, có khi bực tức gì còn đập đầu vào tường. Chị lo lắng con bị bạn xa lánh nên không cho con đi học, điều đó lại khiến tình trạng bé càng nặng hơn. Thấy vậy, chị Hường cho con tham gia vào lớp học đặc biệt để cải thiện tình hình. Dần dần, bé đã biết nói, biết hòa nhập với bạn bè và tự chăm sóc cho mình. Điều đó giúp chị giảm bớt gánh nặng về mặt tinh thần.

Góc chia sẻ của Miraicare:

Với hơn 500 trường hợp điều trị thành công, phương pháp điều trị bệnh tự kỷ bằng liệu pháp tế bào gốc tủy xương đã chứng minh hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện các triệu chứng như tăng động, giảm chú ý, chậm phát triển ngôn ngữ và các hành vi tiêu cực ở trẻ tự kỷ.

2. Những điều cha mẹ cần làm khi trẻ tăng động bị bạn bè xa lánh

Khi trẻ tăng động giảm chú ý bị bạn bè xa lánh, cha mẹ cần có những biện pháp cụ thể để hỗ trợ con cải thiện kỹ năng xã hội và xây dựng lại mối quan hệ bạn bè. Dưới đây là những điều cha mẹ có thể làm:

2.1. Giúp trẻ hiểu về bản thân

Cha mẹ có vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ hiểu rõ hơn về bản thân mình. Trước tiên, cha mẹ nên giải thích về chứng tăng động một cách đơn giản và dễ hiểu, tùy theo độ tuổi và khả năng nhận thức của trẻ. Hãy dùng những từ ngữ tích cực để trẻ hiểu rằng tăng động chỉ là một phần trong con người mình và không phải là định nghĩa toàn bộ con người sau này.

Cha mẹ cần giúp trẻ nhận biết điểm mạnh và điểm yếu của bản thân. Điều này giúp trẻ phát triển sự tự tin và nhận thức về những điều mình làm tốt. Đồng thời, cha mẹ cũng nên nhẹ nhàng giải thích những khó khăn mà trẻ gặp phải như việc giao tiếp hoặc hiểu cảm xúc người khác, để từ đó trẻ có thể tập trung vào việc cải thiện và phát triển kỹ năng. Sự hỗ trợ, đồng cảm và hướng dẫn của cha mẹ sẽ giúp trẻ tăng động phát triển sự tự tin và cảm thấy được thấu hiểu, yêu thương.

Giải thích cho trẻ hiểu hơn về bản thân để chúng tự thấu hiểu chính mình

2.2. Tìm nguyên nhân khiến trẻ bị bạn bè xa lánh

Trẻ tăng động thường gặp khó khăn trong việc hiểu và phản hồi các tín hiệu xã hội, có thể khiến bạn bè cảm thấy khó xử hoặc không biết cách tương tác. Vì vậy, cha mẹ cần quan sát kỹ các tình huống giao tiếp của con để xác định những hành vi cụ thể khiến trẻ bị xa lánh, có thể từ việc ít duy trì giao tiếp bằng mắt, khó tiếp cận nhóm hoặc phản ứng chậm trong các tình huống xã hội. Việc hiểu rõ nguyên nhân giúp cha mẹ xác định cách can thiệp phù hợp, chẳng hạn như dạy trẻ các kỹ năng xã hội, giúp con nhận diện cảm xúc của người khác, hoặc nhờ đến sự hỗ trợ của chuyên gia để cải thiện khả năng tương tác xã hội của trẻ.

2.3. Động viên và dành sự quan tâm đến trẻ

Cha mẹ có thể tạo ra một môi trường an toàn, khuyến khích trẻ sử dụng ngôn từ, cử chỉ hoặc biểu đồ cảm xúc để diễn tả những gì mình đang trải qua. Khi trẻ có thể chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ của mình, những người xung quanh sẽ dễ dàng thấu hiểu, từ đó đồng cảm và hỗ trợ trẻ tốt hơn trong cuộc sống hàng ngày.

2.4. Hỗ trợ con giải quyết vấn đề

Đầu tiên, cha mẹ cần giúp trẻ nhận diện vấn đề bằng cách giải thích rõ ràng tình huống xảy ra và khuyến khích con diễn đạt suy nghĩ của mình. Tiếp theo, cha mẹ có thể hướng dẫn từng bước giải quyết bằng cách gợi ý các giải pháp và để trẻ lựa chọn phương án khả thi. Điều này giúp trẻ phát triển khả năng tư duy logic và tự chủ. 

Hỗ trợ con trong các vấn đề học tập là cách để trẻ dễ dàng hoà nhập

2.5. Khen ngợi và khích lệ con biết cách phòng vệ

Một cách hiệu quả là khen ngợi và khích lệ trẻ khi chúng biết cách bảo vệ bản thân, giúp trẻ cảm thấy tự tin và tin tưởng vào khả năng đối phó của mình. Cha mẹ có thể tạo ra những tình huống giả tưởng, trong đó họ đóng vai người bắt nạt để trẻ hình dung và thực hành cách phản ứng. Những bài học này giúp trẻ hiểu rằng việc bảo vệ mình là hành động cần thiết cần ghi nhớ. 

2.6. Trao đổi với thầy cô và nhà trường

Một trong những cách hiệu quả nhất là trao đổi với thầy cô và nhà trường. Việc này giúp giáo viên hiểu rõ hơn về tình trạng của trẻ, từ đó có thể điều chỉnh phương pháp giảng dạy và tạo môi trường học tập phù hợp.

2.7. Trao đổi với phụ huynh của trẻ bắt nạt

Khi trẻ tăng động gặp phải tình huống bị bắt nạt, cha mẹ cần tích cực hỗ trợ con thông qua việc trao đổi với phụ huynh của trẻ bắt nạt. Cha mẹ nên tiếp cận cuộc trò chuyện một cách hòa nhã và cởi mở, nhấn mạnh sự quan tâm đến cảm xúc của cả hai bên. Họ có thể chia sẻ những quan sát về hành vi của con mình và giải thích rõ ràng về tình trạng tăng động, giúp phụ huynh của trẻ bắt nạt hiểu rằng trẻ tăng động đang gặp khó khăn trong việc tương tác xã hội.

Phụ huynh cần ngồi lại trao đổi khi có vấn đề giữa những đứa trẻ

3. Những điều cha mẹ cần tránh khi trẻ tăng động bị bạn bè xa lánh

Khi trẻ tăng động giảm chú ý bị bạn bè xa lánh, cha mẹ cần lưu ý tránh những hành động hoặc thái độ có thể làm tình hình tồi tệ hơn.

• So sánh trẻ với các bạn khác: So sánh trẻ với các bạn cùng trang lứa có thể tạo ra áp lực tâm lý lớn và khiến trẻ cảm thấy mình kém cỏi. Thay vì chỉ trích hành vi của trẻ dựa trên thành tích hoặc cách cư xử của bạn bè, cha mẹ nên tập trung vào những điểm mạnh và tiến bộ của trẻ. Việc này giúp trẻ cảm thấy được công nhận và khích lệ thay vì tự ti.
• Quá bảo vệ trẻ: Việc quá bảo vệ trẻ có thể cản trở khả năng tự lập và phát triển kỹ năng xã hội. Cha mẹ nên tạo điều kiện cho trẻ có cơ hội tự mình đối mặt với các tình huống xã hội, dù có thể gặp khó khăn. 
• Quá khắt khe: La mắng hoặc phạt trẻ quá nặng chỉ làm tăng thêm cảm giác áp lực và tội lỗi. Thay vì chỉ trích hành vi của trẻ, cha mẹ nên tìm cách hướng dẫn và giải thích cho trẻ hiểu tại sao một hành động nào đó không phù hợp.
• Bỏ qua cảm xúc của trẻ: Nhiều cha mẹ có thể không nhận ra hoặc đánh giá thấp cảm xúc của trẻ khi bị bạn bè xa lánh. Việc không lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của trẻ có thể khiến trẻ cảm thấy cô đơn và không được yêu thương. 

Trao đổi và lắng nghe là cách để phụ huynh thấu hiểu trẻ nhiều hơn

4. Tế bào gốc tủy xương cải thiện trên 90% chứng tăng động giảm chú ý ở trẻ 

Mirai Carevới vai trò là đơn vị kết nối độc quyền tại Việt Nam của Viện Nghiên cứu và Điều trị Cấy ghép Tế bào gốc Tokyo, đang mang đến hy vọng cho nhiều gia đình có trẻ em mắc chứng tăng động giảm chú ý (ADHD). Thông qua liệu pháp tế bào gốc tủy xương, hiệu quả cải thiện triệu chứng ADHD đã được ghi nhận trên 90%, với một số trường hợp trẻ có thể cải thiện hoàn toàn. 

Liệu pháp này không chỉ giúp trẻ kiểm soát tốt hơn hành vi và cảm xúc mà còn nâng cao khả năng tương tác xã hội, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Việc áp dụng công nghệ tiên tiến từ Nhật Bản trong điều trị ADHD tại Việt Nam là một bước tiến lớn, mở ra nhiều cơ hội cho trẻ em và gia đình tìm kiếm giải pháp hiệu quả trong việc hỗ trợ sự phát triển của con em mình.

Trong hành trình phát triển của trẻ, mối quan hệ bạn bè đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những trẻ tăng động giảm chú ý. Khi trẻ bị bạn bè kỳ thị, điều này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển xã hội và cảm xúc của trẻ. Việc hiểu rõ lí do trẻ tăng động bị bạn bè xa lánh sẽ giúp phụ huynh có cái nhìn khách quan hơn trong việc nuôi dạy con trẻ. Đồng thời sẽ giúp trẻ xây dựng mối quan hệ tích cực trong quá trình phát triển toàn diện, mang lại những cơ hội tốt đẹp trong tương lai.