Giải đáp thắc mắc tại sao trẻ tăng động giận dữ ăn vạ

Table of Contents

Trẻ tăng động giận dữ ăn vạ bằng những cơn giận dữ, la hét, thậm chí hành vi chống đối có thể xuất hiện thường xuyên, khiến cha mẹ lo lắng và không biết cách xử lý phù hợp. Cùng Mirai Care tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu để tìm ra phương pháp can thiệp đúng đắn giúp con kiểm soát cảm xúc tốt hơn, từ đó cải thiện hành vi và phát triển toàn diện.

1. Các cấp độ của trẻ tăng động giận dữ ăn vạ

Trẻ tăng động có thể có những cơn giận dữ, ăn vạ ở mức độ khác nhau, tùy thuộc vào khả năng kiểm soát cảm xúc và mức độ nghiêm trọng của tình trạng tăng động. Dưới đây là5 cấp độphổ biến của hành vi giận dữ và ăn vạ ở trẻ tăng động được chỉ ra bởi các chuyên viên tâm lý:

• Cấp độ 1 - Cáu kỉnh nhẹ

Trẻ có dấu hiệu khó chịu, giận giữ, cau có khi không vừa ý. Biểu hiện của hành vi có thể được bộc phát nhẹ qua tiếng khóc, la hét, hoặc nhăn mặt, lườm nguýt. Đáng chú ý hơn là bé có các hành động như đập, phá, ném các đồ vật xung quanh và cào, cấu người bên cạnh. Cơn giận thường ngắn (dưới 5 phút) và có thể giảm nhanh khi được chuyển hướng sang hoạt động khác.

• Cấp độ 2 - Tâm trạng xuống dốc nặng nề

Ở mức độ này, trẻ tăng động giận dữ ăn vạ sẽ có sự biến đổi lớn về cảm xúc. Biểu hiện rõ nhất là bé trở nên ít nói, buồn bã dần theo thời gian. Cha mẹ có thể thấy trẻ gần như không còn vui chơi như trước mà thay vào đó tần suất khóc lóc, giãy giụa, chống đối cao hơn bình thường.

• Cấp độ 3 - Giận dữ và chống đối mạnh mẽ

Trẻ tăng động giận dữ ăn vạ có xu hướng chống đối biểu hiện mạnh mẽ hơn trong giai đoạn này bằng cách phản kháng dữ dội hơn. Các bé liên tục hét lớn, khóc lóc, ném đồ vật hoặc đấm vào tường. Ngoài ra, trẻ có thể từ chối hợp tác, không nghe theo lời khuyên của cha mẹ, không cho ai chạm vào cơ thể và có những phản ứng tiêu cực khi người khác sỗ dành, hỏi thăm. Cơn giận có thể kéo dài từ 10-20 phút, khó kiểm soát hơn.

• Cấp độ 4 - Mất kiểm soát cảm xúc

Cảm xúc của trẻ tăng động trong cấp độ này thường không ổn định. Rất hay tủi thân, mếu máo, cần người bên cạnh an ủi, quan tâm nhưng khi có ai thực sự nhắc đến tên, sự việc liên quan thì lại cảm xúc vỡ òa, trở nên giận dữ hơn.

• Cấp độ 5 -Dễ giận nhưng cũng dễ dỗ

Ở cấp độ này, cảm xúc của bé có thể nói là lên xuống thất thường, rất hay giận, dỗi nhưng cũng cực kỳ dễ dỗ. Các bé hoàn toàn có thể quay về trạng thái bình thường nếu như được an ủi, động viên. 

Các cấp độ của trẻ tăng động giận dữ ăn vạ

2. Nguyên nhân khiến trẻ tăng động giận dữ ăn vạ

2.1 Yếu tố sinh học

• Trẻ mắcrối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)có cấu trúc não bộ và chức năng điều hòa cảm xúc khác biệt, khiến trẻ khó kiểm soát cơn giận.
• Hệ thần kinh của trẻ nhạy cảm hơn, dễ bị kích thích mạnh bởi các tác động bên ngoài.
• Sự mất cân bằng của một số chất dẫn truyền thần kinh như dopamine và norepinephrine làm giảm khả năng kiểm soát hành vi, khiến trẻ dễ phản ứng thái quá.

2.2 Môi trường sống

Thiếu sự nhất quán trong nuôi dạy

• Nếu cha mẹquá chiều chuộng, trẻ có xu hướng đòi hỏi bằng cách ăn vạ khi không được đáp ứng.
• Ngược lại, nếu cha mẹquá nghiêm khắc, trẻ có thể bùng nổ giận dữ do áp lực và cảm giác bị kiểm soát.
• Khi quy tắc trong gia đình thay đổi liên tục (lúc nghiêm, lúc dễ dãi), trẻ không biết phải cư xử thế nào, dẫn đến phản ứng tiêu cực.

Kích thích quá tải từ môi trường xung quanh

• Tiếng ồn lớn, ánh sáng mạnh hoặc môi trường quá đông người có thể khiến trẻ cảm thấy quá tải, dễ cáu gắt.
• Thời gian tiếp xúc màn hình quá nhiều(TV, điện thoại, máy tính bảng) ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ và khả năng tự điều chỉnh cảm xúc.
• Lịch trình quá dày đặcvới quá nhiều hoạt động trong ngày khiến trẻ mệt mỏi, mất kiểm soát cảm xúc.

Độ tuổi phát triển

• Trẻtừ 2-6 tuổithường gặp tình trạng giận dữ, ăn vạ nhiều hơn do chưa biết cách diễn đạt cảm xúc bằng lời nói.
• Ở trẻ có dấu hiệu tăng động, khả năng kiểm soát cảm xúc kém hơn so với bạn cùng lứa, dẫn đến mức độ giận dữ mạnh hơn.

Hiểu rõ nguyên nhân giúp cha mẹ có phương pháp điều chỉnh phù hợp, từ việc thay đổi môi trường đến hỗ trợ trẻ kiểm soát cảm xúc một cách hiệu quả.

Nguyên nhân khiến trẻ tăng động giận dữ ăn vạ

3. Tác động của hành vi tăng động giận dữ ăn vạ của trẻ

Trẻ tăng động giận dữ ăn vạ không chỉ ảnh hưởng đến trẻ mà còn tác động đến gia đình và tương lai lâu dài nếu không được can thiệp đúng cách.

3.1 Đối với bản thân trẻ

• Tự ti, khó hòa nhập: Khi trẻ thường xuyên bị phản ứng tiêu cực từ cha mẹ hoặc bạn bè do giận dữ, ăn vạ, trẻ dễ cảm thấy mình "xấu", "không ai hiểu", dẫn đến tự ti.
• Khó kiểm soát cảm xúc: Nếu không được hướng dẫn cách tự điều chỉnh, trẻ sẽ tiếp tục sử dụng hành vi giận dữ để giải quyết vấn đề, thay vì học cách giao tiếp và kiềm chế cảm xúc.
• Khả năng học tập bị ảnh hưởng: Trẻ dễ mất tập trung, khó tiếp thu kiến thức khi cảm xúc luôn trong trạng thái căng thẳng và dễ bùng nổ.

3.2 Đối với gia đình

• Cha mẹ căng thẳng, mệt mỏi: Việc liên tục đối mặt với những cơn giận dữ của con có thể khiến cha mẹ cảm thấy bất lực, áp lực và thậm chí là kiệt sức.
• Mâu thuẫn trong cách dạy con: Một số cha mẹ chọn cách chiều theo trẻ để tránh xung đột, trong khi người khác lại muốn áp đặt kỷ luật nghiêm khắc, dẫn đến tranh cãi giữa các thành viên trong gia đình.
• Tác động đến anh chị em trong nhà: Trẻ khác trong gia đình có thể cảm thấy thiệt thòi hoặc học theo hành vi ăn vạ để thu hút sự chú ý.

3.3 Nguy cơ lâu dài

• Hành vi ăn vạ trở thành thói quen xấu: Nếu không có giải pháp can thiệp kịp thời, trẻ có thể phát triển thói quen "muốn gì phải có bằng mọi giá", gây ảnh hưởng đến tương lai.
• Nguy cơ rối loạn hành vi khi lớn lên: Một số trẻ có thể phát triển thành rối loạn kiểm soát xung động, gặp khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ và thích nghi với xã hội.
• Ảnh hưởng đến sự nghiệp và cuộc sống: Khi lớn lên, những người không biết kiểm soát cảm xúc thường gặp khó khăn trong công việc và đời sống cá nhân, dễ xảy ra xung đột với đồng nghiệp, bạn bè.

Hành vi giận dữ, ăn vạ dễ khiến cha mẹ trở nên căng thẳng, mệt mỏi

4. Can thiệp tăng động giận dữ, ăn vạ bằng tế bào gốc

Hiện nay, nhiều phương pháp điều trị được áp dụng để giúp trẻ tăng động giận dữ ăn vạ kiểm soát cảm xúc và hành vi tốt hơn. Bên cạnh các liệu pháp hành vi và can thiệp tâm lý,liệu pháp tế bào gốcđang được nghiên cứu và ứng dụng như một phương pháp tiềm năng trong việc hỗ trợ điều trị rối loạn tăng động giận dữ ăn vạ (ADHD) và các vấn đề liên quan.

4.1 Tế bào gốc giúp gì cho trẻ tăng động giận dữ, ăn vạ?

• Cải thiện chức năng não bộ: Tế bào gốc có khả năng tác động đến hệ thần kinh trung ương, giúp cải thiện khả năng điều hòa cảm xúc, giảm sự bùng nổ giận dữ và tăng khả năng tập trung.
• Giảm viêm thần kinh: Nhiều nghiên cứu cho thấy viêm thần kinh có thể góp phần gây ra các triệu chứng ADHD. Liệu pháp tế bào gốc giúp giảm viêm, hỗ trợ cân bằng hoạt động của não.
• Hỗ trợ phát triển thần kinh: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng tế bào gốc có thể giúp tái tạo và sửa chữa các tế bào não bị tổn thương, từ đó giúp trẻ cải thiện khả năng kiểm soát hành vi.

4.2 Mirai Care – Đơn vị tiên phong trong điều trị bằng tế bào gốc tại Việt Nam

Mirai Carelà đơn vị duy nhất tại Việt Nam hợp tác vớiViện nghiên cứu Tokyo Nhật Bản (TSRI)trong ứng dụngliệu pháp tế bào gốcđể hỗ trợ điều trị trẻ tăng động giận dữ, ăn vạ. Với công nghệ tiên tiến từ Nhật Bản, Mirai Care cùng TSRI sẽ mang đến giải pháp giúp trẻ kiểm soát cảm xúc tốt hơn, giảm thiểu các hành vi bùng nổ không kiểm soát và hỗ trợ phát triển toàn diện.

Phương pháp điều trị này đã và đang mang lại kết quả tích cực cho nhiều trẻ em, giúp các em cải thiện hành vi, hòa nhập tốt hơn và có một tương lai tươi sáng hơn. Nếu cha mẹ quan tâm đến liệu pháp này, Mirai Care là địa chỉ uy tín đáng để tham khảo.

Mirai Care hợp tác với Viện nghiên cứu Tokyo Nhật Bản trong ứng dụng liệu pháp tế bào gốc

5. Cách xử lý và đồng hành cùng trẻ tăng động giận dữ ăn vạ

Hành vi giận dữ, ăn vạ ở trẻ tăng động không chỉ gây căng thẳng cho cha mẹ mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển cảm xúc của trẻ. Dưới đây là những phương pháp giúp cha mẹ xử lý tình huống hiệu quả và đồng hành cùng con trong quá trình trưởng thành.

5.1 Giữ bình tĩnh – Làm gương cho trẻ

Trẻ nhỏ thường học theo cách người lớn phản ứng với tình huống. Nếu cha mẹ mất bình tĩnh, la hét hoặc trừng phạt ngay lập tức, trẻ có thể học theo cách phản ứng tiêu cực này.

Cách thực hiện:

• Khi trẻ bùng nổ cảm xúc, hãyhít thở sâu, kiểm soát giọng nóivà tránh quát mắng.
• Sử dụng câu nói thể hiện sự thấu hiểunhưng vẫn đặt ra giới hạn. Ví dụ:"Mẹ biết con đang giận, nhưng mẹ sẽ đợi con bình tĩnh rồi chúng ta nói chuyện.
• Nếu cảm thấy quá căng thẳng, hãy tạmrời khỏi tình huốngmột chút để lấy lại bình tĩnh.

5.2 Hiểu và giải mã cơn giận

Trẻ tăng động giận dữ ăn vạ thườnggặp khó khăn trong việc diễn đạt cảm xúc, khiến các em dễ phản ứng bằng cách ăn vạ hoặc giận dữ. Cha mẹ cần quan sát và tìm hiểu nguyên nhân khiến trẻ bùng nổ.

Cách thực hiện:

• Xác định nguyên nhân: Trẻ đang đói, mệt, bị kích thích quá mức, hay không đạt được mong muốn?
• Khuyến khích trẻ diễn đạt cảm xúc: Nếu trẻ chưa thể nói rõ, hãy giúp con gọi tên cảm xúc của mình. Ví dụ:"Con đang tức giận vì mẹ không cho chơi điện thoại, đúng không?
• Giữ sự đồng cảm nhưng không nhượng bộ: Trẻ cần biết rằng cảm xúc của mình được công nhận, nhưng điều đó không có nghĩa là trẻ sẽ luôn đạt được điều mình muốn.

Cha mẹ hãy khuyến khích con thể hiện cảm xúc của mình

5.3 Thiết lập giới hạn rõ ràng

Trẻ tăng động giận dữ ăn vạ cần có những quy tắc nhất quán để hiểu đâu là hành vi được chấp nhận và đâu là hành vi không phù hợp.

Cách thực hiện:

• Đặt ra giới hạn cụ thể và đơn giản. Ví dụ:"Con có thể giận, nhưng không được ném đồ chơi.
• Giải thích hậu quả một cách nhẹ nhàng nhưng kiên quyết. Ví dụ:"Nếu con tiếp tục hét lớn, mẹ sẽ đưa con ra ngoài để con bình tĩnh lại.
• Thực hiện đúng lời hứa: Nếu đã nói sẽ có hậu quả, hãy đảm bảo thực hiện để trẻ hiểu rằng ranh giới là rõ ràng.

5.4 Dạy trẻ kiểm soát cảm xúc

Trẻ tăng động giận dữ ăn vạ cần được hướng dẫn cách kiểm soát cơn giận theo những cách tích cực hơn.

Cách thực hiện:

• Dạy trẻ kỹ thuật hít thở sâu: Khi trẻ bắt đầu mất bình tĩnh, hãy nhắc con hít vào và thở ra chậm rãi.
• Giới thiệu cách thể hiện cảm xúc lành mạnh."Nếu con giận, con có thể ôm gối, bóp bóng căng thẳng, hoặc đi bộ một vòng.
• Khen ngợi khi trẻ tự kiểm soát được cảm xúc: Nếu trẻ bình tĩnh lại mà không ăn vạ, hãy ghi nhận ngay. Ví dụ:"Mẹ rất tự hào vì con đã cố gắng kiểm soát cảm xúc của mình.

Cha mẹ cần nhớ rằng quá trình này đòi hỏisự kiên nhẫn và nhất quán. Trẻ tăng động có biểu hiện giận dữ, ăn vạ không thể thay đổi trong một sớm một chiều, nhưng nếu được đồng hành đúng cách, trẻ sẽ học được cách kiểm soát cảm xúc tốt hơn theo thời gian.

Hãy kiên nhẫn dạy trẻ cách kiểm soát cơn giận bằng việc hít thở

Hỗ trợ trẻ tăng động giận dữ ăn vạ không chỉ là việc kiểm soát hành vi mà còn là quá trình giúp trẻ học cách điều chỉnh cảm xúc và phản ứng phù hợp. Mirai Care tin rằng với sự kiên nhẫn, nhất quán và các phương pháp can thiệp khoa học, cha mẹ có thể giúp con cải thiện tình trạng này, từ đó tạo nền tảng cho sự phát triển lành mạnh trong tương lai. Nếu trẻ có dấu hiệu bùng nổ cảm xúc kéo dài, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để có hướng can thiệp phù hợp nhất.