Mẹ bị buồng trứng đa nang con dễ bị tự kỷ, thực hư thế nào?

Tác giả: Ngô Thị Thúy An , bài viết được tư vấn chuyên môn bởi: BÁC SĨ TAKAHIRO HONDA (Pajili) Giám đốc Viện Nghiên cứu Điều trị Cấy ghép Tế bào Gốc Tokyo (TSRI)

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một vấn đề sức khỏe dễ bắt gặp ở phụ nữ, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và gây ra nhiều biến chứng khác. Gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra một mối liên hệ đáng chú ý giữa PCOS ở mẹ và nguy cơ mắc chứng tự kỷ ở con. Vậy, liệu mẹ bị buồng trứng đa nang con dễ bị tự kỷ có đúng không? Có những yếu tố nào từ mẹ có thể gây biến chứng bệnh tự kỷ cho con? Tất cả sẽ được Mirai Care giải đáp trong bài viết sau. 

Nội dung bài viết:

---

1. Nghiên cứu về mối liên hệ giữa PCOS và tự kỷ

Theo một vài nghiên cứu chỉ ra, nồng độ testosterone trước khi sinh có thể làm tăng nguy cơ bị tự kỷ ở con nhỏ. Trong khi đó, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) liên quan đến nồng độ testosterone trước khi sinh. Vậy nên, một giả thuyết từ lý thuyết steroid sinh dục trước khi sinh là mẹ bị buồng trứng đa nang con dễ bị tự kỷ hơn phụ nữ bình thường sinh con. 

Bên cạnh đó, các nhà điều tra Anh đã chỉ ra rằng tại Vương quốc Anh, phụ nữ mắc chứng tự kỷ và phụ nữ mắc PCOS cũng có tỷ lệ mắc chứng tự kỷ cao gấp hai lần. Cuối cùng, phụ nữ mắc PCOS có tỷ lệ sinh con đầu lòng mắc chứng tự kỷ cao hơn 35% sau khi điều chỉnh theo chẩn đoán tâm thần đi kèm của mẹ, tình trạng chuyển hóa và biến chứng khi sinh nở. Dưới đây là một số tác nhân chính dẫn tới mẹ bị buồng trứng đa nang con dễ bị tự kỷ phổ biến nhất: 

1.1 Rối loạn nội tiết

Các nghiên cứu dịch tễ học đã chỉ ra rằng những bất thường về hormone ở phụ nữ mang thai là một yếu tố nguy cơ tiềm ẩn đáng kể đối với chứng tự kỷ ở con cái. Theo đó, phụ nữ bị đa nang buồng trứng thường có nồng độ androgen (hormone nam) cao hơn bình thường.

Sự mất cân bằng hormone ở giai đoạn sớm ảnh hưởng đến sự kết nối thần kinh với các vùng não liên quan đến giao tiếp xã hội, ngôn ngữ và hành vi. Đặc biệt, với phụ nữ đang mang thai, sự mất cân bằng này cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ ở giai đoạn bào thai, gây ra những thay đổi trong cấu trúc và chức năng của não liên quan đến tự kỷ.

Ngoài ra, nhiều chị em mắc PCOS bị kháng insulin gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa glucose. Điều này có thể dẫn đến viêm mãn tính và ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng nhiều cơ quan, bao gồm cả não bộ của trẻ. Đây chính là một trong những minh chứng chứng tỏ mẹ bị buồng trứng đa nang con dễ bị tự kỷ. 

Phụ nữ bị đa nang buồng trứng thường có nồng độ androgen

1.2 Viêm mãn tính

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng PCOS liên quan đến tình trạng viêm mãn tính trong cơ thể. Trong khi đó, viêm mãn tính là một trong những nguyên nhân gây tổn thương thần kinh và ảnh hưởng đến sự phát triển của não, đặc biệt là các vùng não liên quan đến giao tiếp xã hội và các kỹ năng xã hội khác.

Bởi vậy, viêm mãn tính trong thai kỳ hoặc ở trẻ sơ sinh có thể gây ra nhiều thay đổi về sự phát triển thần kinh. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tự kỷ ở trẻ mới sinh. 

1.3 Yếu tố di truyền

Các nghiên cứu đã tìm thấy một số gen có liên quan đến cả PCOS và tự kỷ. Điều này cho thấy có thể có một cơ sở di truyền chung giữa hai tình trạng này. Ngoài ra, các yếu tố môi trường như chế độ ăn uống, stress và ô nhiễm có thể tác động đến cách các gen được biểu hiện. Điều này đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của cả đa nang buồng trứng và tự kỷ.

Mẹ ơi, tìm hiểu ngay: Nhận biết hành vi của trẻ tự kỷ và cách cải thiện hiệu quả

2. Các yếu tố từ mẹ có thể gây ra biến chứng bệnh tự kỷ cho con

Bên cạnh rối loạn nội tiết, viêm mãn tính và di truyền, mẹ bị buồng trứng đa nang con dễ bị tự kỷ còn có thể xuất phát từ những yếu tố sau: 

• Tuổi mẹ: Phụ nữ sinh con ở độ tuổi quá trẻ hoặc quá già đều làm tăng nguy cơ trẻ mắc các rối loạn về thần kinh, bao gồm tự kỷ. Sự trưởng thành về sinh lý và tâm lý chưa đầy đủ ở mẹ trẻ hoặc sự lão hóa ở mẹ lớn tuổi có thể tác động đến quá trình mang thai và phát triển của bé.
• Cân nặng: Cân nặng quá cao hoặc quá thấp ở mẹ trước và trong quá trình mang thai có thể là yếu tố rủi ro cho tự kỷ. Một phân tích tổng hợp của 32 bài báo đã được công bố chỉ ra rằng những phụ nữ béo phì hoặc thừa cân trước khi mang thai có khả năng sinh con mắc chứng tự kỷ sau này cao hơn 36% so với những phụ nữ có cân nặng khỏe mạnh.
• Chế độ ăn uống: Chế độ ăn uống giàu chất béo, đường và ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi. Ngoài ra, mẹ sử dụng nhiều rượu, thuốc lá, caffeine hoặc các chất độc hại khác trong quá trình mang thai có thể làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn phát triển thần kinh ở trẻ.
• Biến chứng trong thai kỳ: Các biến chứng như tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật có thể làm tăng nguy cơ tự kỷ ở trẻ. Một vài trường hợp mẹ bị nhiễm trùng trong quá trình mang thai, đặc biệt là các nhiễm trùng virus làm tăng nguy cơ mắc bệnh tự kỷ ở con. 

Mẹ bị đa nang buồng trứng làm tăng nguy cơ con dễ bị tự kỷ 

Có thể bạn chưa biết:

Một bước ngoặt đáng kể trong điều trị tự kỷ, mở ra cánh cửa hy vọng mới cho hàng triệu người bệnh trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, Miraicare tự hào là cầu nối đưa bệnh nhân mắc bệnh tự kỷ điều trị tại Viện nghiên cứu, điều trị cấy ghép tế bào gốc Tokyo (TSRI) - đơn vị tiên phong và duy nhất hiện tại điều trị bệnh tự kỷ bằng phương pháp này tại Nhật Bản.

Tại TSRI có hơn 500 trẻ mắc bệnh tự kỷ đã điều trị bằng liệu pháp này, hơn 95% bệnh nhân cải thiện đáng kể sau điều trị. Cùng tìm hiểu phương pháp điều trị tự kỷ bằng liệu pháp tế bào gốc tủy xương nhé!

3. Cách phòng ngừa tình trạng trẻ sinh ra mắc tự kỷ khi mẹ mắc bệnh (PCOS)

Mặc dù có mối liên hệ giữa PCOS và nguy cơ tự kỷ ở trẻ nhưng vẫn chưa có cách phòng ngừa chắc chắn. Tuy nhiên, chị em có thể tham khảo một số cách dưới đây để giảm thiểu tối đa rủi ro mẹ bị buồng trứng đa nang con dễ bị tự kỷ: 

3.1 Điều trị PCOS hiệu quả

Việc kiểm soát tốt PCOS là bước đầu tiên quan trọng. Bằng cách làm việc chặt chẽ với bác sĩ, mẹ bầu có thể điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống, sử dụng thuốc (nếu cần) để ổn định nồng độ hormone và cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể. Điều này có thể giúp giảm thiểu tác động của PCOS lên thai kỳ và sự phát triển của bé. Theo đó, mẹ bầu cần thực hiện: 

• Kiểm soát cân nặng: Giảm cân có thể cải thiện tình trạng kháng insulin và cân bằng hormone. Nhờ đó, cải thiện đáng kể các triệu chứng của PCOS và giảm nguy cơ mắc các bệnh khác.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt giúp ổn định đường huyết. Đồng thời, bạn nên bổ sung thêm thịt nạc, đậu và các loại hạt để gia tăng protein lành mạnh cho cơ thể. Ngoài ra, chị em bị PCOS nên hạn chế đường và tinh bột để giảm kháng insulin. 
• Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và cải thiện tình trạng kháng insulin. Bạn nên ưu tiên các bài tập cardio và sức mạnh giúp đốt cháy calo, tăng cường sức khỏe tim mạch và cải thiện tâm trạng.
• Thuốc: Đây là một trong những phương pháp điều trị PCOS hiệu quả, thường được kết hợp với thay đổi lối sống để đạt kết quả tốt nhất. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả. 

Ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây,... để giảm đường huyết

3.2 Sàng lọc sớm

Dù nguy cơ mẹ bị buồng trứng đa nang con dễ bị tự kỷ không cao nhưng việc sàng lọc sớm vô cùng quan trọng. Đây được coi là một trong những cách tiếp cận quan trọng để phòng ngừa và can thiệp sớm các vấn đề phát triển ở trẻ, bao gồm cả ASD. Sàng lọc sớm bao gồm: 

• Theo dõi thai kỳ: Các bà mẹ bị PCOS nên theo dõi thai kỳ chặt chẽ để phát hiện sớm các biến chứng (nếu có). Đồng thời, nhận biết quá trình phát triển của thai nhi, kiểm tra các chỉ số sinh hóa và siêu âm.
• Sàng lọc tự kỷ ở trẻ: Các bà mẹ bị PCOS nên đưa con đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu của tự kỷ. Một số công cụ sàng lọc sơ sinh có thể giúp nhận biết sớm một số dấu hiệu liên quan đến ASD.

3.3 Can thiệp sớm

Phụ huynh nên quan sát kỹ các dấu hiệu phát triển của bé và báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ lo ngại nào. Nếu bé được chẩn đoán mắc tự kỷ, hãy tham gia các chương trình trị liệu sớm như trị liệu hành vi, ngôn ngữ, vận động,.... 

Phụ huynh nên can thiệp sớm nếu nghi ngờ con có dấu hiệu tự kỷ

Trên đây là tất tần tật các thông tin liên quan đến vấn đề mẹ bị buồng trứng đa nang con dễ bị tự kỷ. Nhiều nghiên cứu đã mở ra những góc nhìn mới về mối liên hệ giữa PCOS và tự kỷ, chị em không nên quá lo lắng. Với sự tiến bộ của khoa học y tế, các phương pháp chẩn đoán và điều trị tự kỷ ngày càng đa dạng và hiệu quả. Đừng quên theo dõi Mirai Care mỗi ngày để đón đọc thêm nhiều tin tức hữu ích hơn về sức khỏe nhé!

Tài liệu tham khảo: 

1. https://www.nature.com/articles/s41398-018-0186-7# 
2. https://pubmed-ncbi-nlm-nih-gov.translate.goog/29164765/