Phục hồi chức năng sau đột quỵ sao cho hiệu quả nhanh nhất?

Tác giả: Ngô Thị Thúy An , bài viết được tư vấn chuyên môn bởi: BÁC SĨ TAKAHIRO HONDA (Pajili) Giám đốc Viện Nghiên cứu Điều trị Cấy ghép Tế bào Gốc Tokyo (TSRI)

Nội dung bài viết:

Phục hồi chức năng sau đột quỵ là việc làm vô cùng quan trọng, cần thực hiện sớm. Các biện pháp phục hồi nếu được áp dụng đúng cách sẽ giúp người bệnh cải thiện khả năng vận động, chức năng của các cơ quan nội tạng. Mirai Care sẽ chia sẻ cho bạn những biện pháp và bài tập phục hồi chức năng cho bệnh nhân sau đột quỵ an toàn, hiệu quả nhất.

1. Các biến chứng thường gặp ở người bị đột quỵ

Theo thống kê của Bộ Y Tế, mỗi năm Việt Nam có đến 20000 ca đột quỵ. Trong đó, có 74% dẫn đến tử vong, 26% còn lại không ảnh hưởng đến tính mạnh nhưng gặp nhiều biến chứng. Sau đột quỵ, mặc dù bệnh nhân được cấp cứu kịp thời, không gây tử vong nhưng vẫn gặp nhiều biến chứng, bao gồm:

• Rối loạn vận động, khó giữ thăng bằng, tê liệt tay chân, đi lại khó khăn,...
• Rối loạn ngôn ngữ, khó nói, nói đớt, nói chậm,...
• Khó ăn, gặp khó khăn trong nhai và nuốt.
• Rối loạn nhận thức, trí nhớ suy giảm.
• Gia tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, xuất hiện nhiều cơn đau tim đột ngột.
• Thường xuyên bị đau ở một số vị trí trên cơ thể.

Đột quỵ gây ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất

Biến chứng sau đột quỵ có thể khác nhau, phụ thuộc vào vị trí và mức độ tổn thương của não. Tổn thương não càng nặng, di chứng để lại càng cao, nếu không can thiệp sớm, có thể dẫn đến bại liệt, mất hẳn khả năng vận động,...

2. Phục hồi chức năng đột quỵ kéo dài bao lâu?

Thời gian phục hồi chức năng sau đột quỵphụ thuộc vào mức độ tổn thương não và những di chứng để lại. Đa phần, thời gian phục hồi sau tai biến có thể kéo dài vài tháng hoặc vài năm, phụ thuộc vào những yếu tố:

• Mức độ tổn thương não, biến chứng về nhận thức và thể chất.
• Tâm trạng và động lực của người bệnh và tần suất thực hiện các biện pháp phục hồi chức năng sau đột quỵ.
• Sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, người xung quanh.
• Thời gian bắt đầu điều trị sau đột quỵ.

Tốc độ hồi phục của người bệnh thường đạt được mức cao nhất trong những tuần đầu tiên sau đột quỵ. Ngoài ra, khả năng hồi phục vẫn có thể diễn ra nếu áp dụng biện pháp phục hồi chức năng đều đặn trong 12 - 18 tháng.

3. Các phương pháp phục hồi chức năng sau đột quỵ hiệu quả

Có nhiều bài tập phục hồi chức năng sau đột quỵ được bác sĩ khuyên dùng. Dưới đây là những phương pháp phục hồi chức năng, giảm biến chứng sau đột quỵ:

3.1 Châm cứu

Châm cứu là một trong những phương pháp trị liệu cổ truyền của Đông Y. Biện pháp này sử dụng kim châm vào các huyệt đạo nhằm cải thiện khả năng lưu thông máu, hạn chế đau nhức. 

Châm cứu giúp thúc đẩy lưu thông máu, gia tăng khả năng vận động

Theo các đánh giá vào 2016 được đăng tải trên trang cochrane.org, đã thực hiện trên 31 nghiên cứu với 2257 người tham gia cho thấy, châm cứu có tác dụng cải thiện suy giảm hệ thần kinh và một số vùng cơ do đột quỵ gây ra. Biện pháp phục hồi chức năng sau đột quỵ này mang đến nhiều tác dụng khác nhau, bao gồm:

• Cải thiện tuần hoàn máu, cải thiện khả năng vận động.
• Hạn chế tình trạng khó nuốt sau đột quỵ.
• Hạn chế chứng co cứng sau tai biến.

3.2 Liệu pháp ngôn ngữ

Liệu pháp ngôn ngữ tập trung vào các bài tập nói và luyện nghe, giúp cải thiện khả năng diễn đạt và giao tiếp của bệnh nhân cách hiệu quả. Việc áp dụng thường xuyên liệu pháp ngôn ngữ sẽ giúp bệnh nhân đột quỵ gia tăng khả năng giao tiếp, cải thiện chất lượng cuộc sống.

3.3 Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu là một trong những liệu pháp phục hồi chức năng sau đột quỵ được nhiều bác sĩ khuyên dùng. Đây được xem là một trong những phương pháp hạn chế tâm lý căng thẳng, lo âu của bệnh nhân sau đột quỵ. 

Tâm lý trị liệu giúp đẩy lùi trầm cảm, rối loạn lo âu

Theo thống kê, có đến 30% bệnh nhân gặp chứng trầm cảm, rối loạn lo âu sau đột quỵ. Việc áp dụng tâm lý trị liệu giúp bệnh nhân hồi phục tâm lý, hạn chế trầm cảm, rối loạn lo âu. Bên cạnh đó, liệu pháp tâm lý trị liệu còn giúp củng cố tinh thần, động lực cho người bệnh, thúc đẩy quá trình điều trị biến chứng tai biến đạt hiệu quả tốt nhất. 

3.4 Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một trong những biện pháp phục hồi chức năng sau đột quỵ, cải thiện khả năng vận động cách hiệu quả. Đa phần, vật lý trị liệu sau đột quỵ thường bao gồm nhiều bài tập, tiêu biểu như:

• Bài tập vận động khớp tay, khớp chân.
• Bài tập cải thiện khả năng đi lại.
• Những động tác giúp luyện thăng bằng.

4. Hiệu quả của tế bào gốc trong phục hồi chức năng sau đột quỵ

Liệu pháp tế bào gốc được xem là phương pháp điều trị đột quỵ hiện đại nhất. Tế bào gốc sẽ được chọn lọc và tiêm vào các mô xung quanh vùng não bị tổn thương. Đây được xem là phương pháp tế bào gốc xâm lấn còn được biết đến là tiêm nội sọ.

Ưu điểm lớn nhất của tiêm nội sọ là đưa tế bào gốc vào những vùng cơ quan cần thiết, giúp thúc đẩy quá trình tái tạo, gia tăng khả năng hồi phục sau đột quỵ.

Liệu pháp tế bào gốc còn thường được dùng bằng cách tiêm vào tĩnh mạch để điều trị một số bệnh. Tuy nhiên, đối với bệnh nhân đột quỵ thì việc tiêm tĩnh mạch sẽ có thể không đưa được tế bào gốc để mô não để chữa trị tế bào bị tổn thương.

Do đó, đa phần,tế bào gốc sẽ được tiêm vào động mạch cảnh- động mạch nuôi não trực tiếp. Qua đó, giúp thúc đẩy môi trường bên trong não như cỗ máy tái tạo tế bào, cải thiện khả năng của hệ thần kinh trung ương.

Tế bào gốc giúp tái tạo và đẩy lùi tình trạng tổn thương não

Biện pháp phục hồi chức năng sau đột quỵ giúp cải thiện khả năng vận động, sức khỏe tinh thần và thể chất. Bài viết trên Mirai Care đã chia sẻ cho bạn những biện pháp giúp hồi phục chức năng cơ thể sau đột quỵ. Hy vọng người bệnh có thể nắm rõ và áp dụng cách hiệu quả.