Trẻ tự kỷ nên ăn gì? 7 nhóm thực phẩm ba mẹ phải biết

Tác giả: Ngô Thị Thúy An , bài viết được tư vấn chuyên môn bởi: BÁC SĨ TAKAHIRO HONDA (Pajili) Giám đốc Viện Nghiên cứu Điều trị Cấy ghép Tế bào Gốc Tokyo (TSRI)

Trẻ tự kỷ nên ăn gìđể giảm kích động, hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện khả năng tập trung? Đây là câu hỏi mà hầu hết phụ huynh đều trăn trở khi bắt đầu hành trình đồng hành cùng con. Dinh dưỡng không thể “chữa khỏi” tự kỷ, nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định hành vi, nuôi dưỡng não bộ và tăng khả năng tiếp nhận can thiệp của trẻ. Hãy cùng Mirai Care tìm hiểu trong bài sau. 

1. Lợi ích của chế độ ăn dành cho trẻ tự kỷ

Mục tiêu quan trọng nhất của chế độ ăn dành cho trẻ tự kỷ là cải thiện sức khỏe tổng thể và hành vi, đồng thời tạo nền tảng tốt hơn cho việc tiếp nhận can thiệp. Khi tập trung vào nhóm thực phẩm giàu dinh dưỡng và hạn chế các thành phần dễ gây bất lợi, chế độ ăn sẽ mang lại nhiều lợi ích tích cực:

1.1. Khắc phục tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng

Nhiều trẻ tự kỷ có khả năng cao bị thiếu một số vi chất quan trọng do thói kén ăn. Một chế độ ăn khoa học ưu tiên thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và dưỡng chất thiết yếu sẽ bù đắp các chất dinh dưỡng bị thiếu hụt từ đó hỗ trợ tốt cho não bộ và hệ thần kinh.

1.2. Tăng cường sức khỏe đường ruột

Ngày càng nhiều nghiên cứu chứng minh mối liên hệ giữa hệ tiêu hóa và hành vi ở người tự kỷ. Các chế độ ăn đặc thù như GAPS hay low-carb giúp giảm tình trạng viêm ruột, cân bằng lợi khuẩn và cải thiện chức năng tiêu hóa vì chúng có thể ảnh hưởng tích cực đến tâm trạng và khả năng tập trung.

Chế độ ăn phù hợp giúp nâng cao sức khỏe đường ruột của trẻ

1.3. Hạn chế nguy cơ dị ứng thực phẩm

Một số trẻ tự kỷ nhạy cảm với gluten, casein hoặc một số loại protein khác. Việc sàng lọc và loại bỏ những thực phẩm gây phản ứng phụ sẽ giúp trẻ giảm khó chịu, ngủ tốt hơn và ổn định hành vi.

1.4.Kiểm soát một số triệu chứng hành vi

Dù dinh dưỡng không thể thay thế can thiệp, nhưng chế độ ăn phù hợp có thể hỗ trợ giảm kích động, tăng khả năng tập trung và giảm hành vi bùng nổ. Một số ba mẹ cho biết rằng trẻ hợp tác tốt hơn khi áp dụng chế độ ăn kiêng khoa học.

1.5. Củng cố sức khỏe toàn diện

Khi cơ thể được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, hệ miễn dịch, chức năng não bộ và khả năng phát triển nhận thức đều được tăng cường. Đây là nền tảng quan trọng giúp trẻ tiếp nhận trị liệu hiệu quả hơn.

Lưu ý quan trọng: Mỗi trẻ tự kỷ đều khác nhau, vì vậy chế độ ăn phù hợp cho trẻ này chưa chắc phù hợp cho trẻ khác. Việc tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa, chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia can thiệp là vô cùng cần thiết để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu.

Khi hiểu rõ nguyên tắc và lợi ích của từng chế độ ăn, ba mẹ sẽ chủ động hơn trong việc xây dựng khẩu phần phù hợp, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và bền vững từ bên trong.

2. Trẻ tự kỷ nên ăn gì?

2.1. Thực phẩm giàu protein

Protein là nền tảng xây dựng cơ bắp, hormone và chất dẫn truyền thần kinh – những yếu tố quan trọng cho sự phát triển não bộ của trẻ tự kỷ. Protein giúp trẻ tăng tập trung, duy trì năng lượng ổn định và hạn chế cảm giác bứt rứt do hạ đường huyết.

Gợi ý thực phẩm: Thịt gà, cá, trứng, đậu lăng, đậu nành, sữa chua không đường (nếu trẻ dung nạp tốt casein).

Thực phẩm giàu protein

2.2. Thực phẩm giàu omega-3

Omega-3, đặc biệt là DHA và EPA, đã được chứng minh hỗ trợ cải thiện khả năng giao tiếp, giảm kích động và thúc đẩy phát triển nhận thức. Đây là dưỡng chất thiết yếu cho cấu trúc và chức năng não bộ.

Gợi ý thực phẩm: Cá hồi, cá mòi, cá thu, hạt chia, hạt óc chó, dầu tảo (phù hợp với trẻ không ăn cá).

2.3. Thực phẩm giàu chất xơ

Nhiều trẻ tự kỷ gặp vấn đề về tiêu hóa như táo bón hoặc đầy bụng do hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng. Chất xơ giúp điều hòa nhu động ruột, nuôi lợi khuẩn và cải thiện sức khỏe tiêu hóa.

Gợi ý thực phẩm: Ngũ cốc nguyên cám, khoai lang, yến mạch, đậu xanh, các loại hạt, rau xanh.

Thực phẩm giàu chất xơ

2.4. Rau củ và trái cây

Rau củ quả cung cấp vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa giúp trẻ tăng đề kháng, hỗ trợ chức năng não bộ và giảm viêm - một trong những nguyên nhân được nghiên cứu có thể gây ra chứng tự kỷ..

Gợi ý thực phẩm: Bông cải xanh, cà rốt, bí đỏ, việt quất, táo, lê, chuối.

Mẹo nhỏ cho ba mẹ:Nếu trẻ kén ăn, có thể chế biến theo dạng sinh tố, soup, bánh mềm hoặc kết hợp nhiều loại thực phẩm trong một món để tăng hương vị và dễ tiêu hóa.

3. Xây dựng chế độ ăn cân bằng cho trẻ tự kỷ

3.1. Lập kế hoạch ăn

Lập kế hoạch bữa ăn giúp ba mẹ kiểm soát được lượng dinh dưỡng vào cơ thể trẻ, hạn chế các thực phẩm gây kích ứng và đảm bảo trẻ luôn có nguồn năng lượng ổn định suốt ngày. Ba mẹ nên xây dựng thực đơn theo tuần, phân bổ đủ 4 nhóm dinh dưỡng (đạm – tinh bột – rau củ – chất béo tốt), đồng thời ghi lại phản ứng của trẻ với từng loại thực phẩm để kịp thời điều chỉnh. Việc này đặc biệt quan trọng với trẻ có vấn đề về tiêu hóa hoặc dị ứng.

Lập kế hoạch ăn đầy đủ 4 nhóm dinh dưỡng

3.2. Kết hợp đa dạng, màu sắc

Trẻ tự kỷ thường kén ăn, ưu tiên một vài món quen thuộc hoặc bị “ám thị màu sắc”, khiến việc ăn uống càng khó khăn. Sự đa dạng trong màu sắc và cách trình bày món ăn sẽ kích thích thị giác, tăng hứng thú và giúp trẻ dễ tiếp nhận món mới hơn. Ba mẹ có thể kết hợp 5 nhóm màu tự nhiên từ rau củ (xanh – đỏ – vàng – tím – trắng) để đảm bảo trẻ hấp thu đủ vitamin và chất chống oxy hóa quan trọng cho não bộ.

3.3. Uống đủ nước

Nước đóng vai trò điều hòa thân nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện khả năng tập trung và giảm kích động ở trẻ tự kỷ. Không uống đủ nước có thể khiến trẻ dễ cáu gắt, mất tập trung, táo bón hoặc mệt mỏi. Ba mẹ nên theo dõi lượng nước theo cân nặng (khoảng 30 – 40ml/kg/ngày), ưu tiên nước lọc và hạn chế tối đa nước ngọt, sữa có đường hay nước nhiều phẩm màu gây kích thích.

>>> Xem thêm:

• Danh sách top 4 trường mầm non cho trẻ tự kỷ 2025
• Khám tự kỷ ở đâu TPHCM an toàn - chính xác - đáng tin cậy?

Kết luận

Vậy trẻ tự kỷ nên ăn gì? - Câu trả lời nằm ở một chế độ ăn khoa học, cân bằng và phù hợp với từng trẻ. Khi ba mẹ ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng, hạn chế nhóm dễ gây kích ứng và theo dõi phản ứng của con mỗi ngày, trẻ không chỉ cải thiện tiêu hóa và giấc ngủ mà còn tiến bộ rõ rệt về khả năng tập trung, hành vi và cảm xúc.

Dinh dưỡng đúng cách luôn là “mảnh ghép quan trọng” trong hành trình đồng hành cùng con. Mirai Care sẽ tiếp tục chia sẻ những hướng dẫn thực tế – dễ áp dụng để giúp ba mẹ hỗ trợ con tốt nhất mỗi ngày.

Có thể bạn chưa biết:

Một bước ngoặt đáng kể trong điều trị tự kỷ, mở ra cánh cửa hy vọng mới cho hàng triệu người bệnh trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, Miracare tự hào là cầu nối đưa bệnh nhân mắc bệnh tự kỷ điều trị tại Viện nghiên cứu, điều trị cấy ghép tế bào gốc Tokyo (TSRI) - đơn vị tiên phong và duy nhất hiện tại điều trị bệnh tự kỷ bằng phương pháp này tại Nhật Bản.

Tại TSRI có hơn 500 trẻ mắc bệnh tự kỷ đã điều trị bằng liệu pháp này, hơn 95% bệnh nhân cải thiện đáng kể sau điều trị. Cùng tìm hiểu phương pháp điều trị tự kỷ bằng liệu pháp tế bào gốc nhé!