Mách bạn TOP 5 cách chữa tăng động giảm chú ý an toàn, hiệu quả

Tác giả: Ngô Thị Thúy An , bài viết được tư vấn chuyên môn bởi: BÁC SĨ TAKAHIRO HONDA (Pajili) Giám đốc Viện Nghiên cứu Điều trị Cấy ghép Tế bào Gốc Tokyo (TSRI)

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) ngày càng phổ biến ở trẻ em, ảnh hưởng đến khả năng học tập, hành vi và mối quan hệ xã hội. Vì vậy, tìm ra cách chữa tăng động giảm chú ý an toàn, hiệu quả và phù hợp với từng trẻ là mối quan tâm hàng đầu của nhiều phụ huynh. Bài viết dưới đây, Mirai Care sẽ mách bạn TOP 5 cách chữa an toàn, giúp cải thiện hành vi, khả năng tập trung và chất lượng cuộc sống của trẻ.

1. Tăng động giảm chú ý là gì?

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là một rối loạn phát triển thần kinh phổ biến, đặc trưng bởi ba nhóm triệu chứng chính gồm khó duy trì sự tập trung, hiếu động quá mức và hành vi bốc đồng. Người mắc ADHD thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát sự chú ý, dễ xao nhãng, mất kiên nhẫn và hành động mà không suy nghĩ trước. Tình trạng này tác động sâu sắc đến cảm xúc và các mối quan hệ xã hội của người bệnh.

Ngoài ra, ADHD còn làm giảm hiệu suất học tập hoặc công việc, dẫn đến nguy cơ thất nghiệp, thu nhập thấp và căng thẳng tài chính. Đồng thời, người bệnh dễ gặp rắc rối trong giao tiếp, mâu thuẫn với người thân hoặc bạn bè do sự bốc đồng và thiếu kiên nhẫn.

Vì thế, việc tìm cách chữa tăng động giảm chú ý đóng vai trò rất quan trọng. Hiện nay, người bị ADHD có thể được điều trị theo hướng kết hợp giữa thuốc, trị liệu tâm lý và điều chỉnh lối sống. Điều này giúp kiểm soát triệu chứng, cải thiện khả năng tập trung, điều hòa cảm xúc và thích nghi tốt với cuộc sống hàng ngày.

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là một rối loạn phát triển thần kinh phổ biến

2. Dấu hiệu nhận biết tăng động giảm chú ý

Các triệu chứng điển hình của ADHD bao gồm khó tập trung, bốc đồng và cảm giác bồn chồn. Mức độ có thể dao động từ nhẹ đến nặng, tùy vào khả năng kiểm soát của từng cá nhân. Nhiều người mắc ADHD không nhận ra mình có vấn đề, họ chỉ cảm thấy rằng mọi việc hàng ngày như quản lý thời gian, duy trì kế hoạch hay tập trung vào một nhiệm vụ đều là thử thách.

Vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu là bước đầu quan trọng trong cách chữa tăng động giảm chú ý hiệu quả. Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp của tăng động giảm chú: 

• Khó duy trì sự chú ý, dễ bị xao nhãng
• Bốc đồng, hành động mà không suy nghĩ kỹ
• Quản lý thời gian kém, thường trễ hẹn hoặc quên việc
• Khó sắp xếp thứ tự ưu tiên trong công việc
• Bồn chồn, luôn cảm thấy phải làm gì đó

Thực tế, các triệu chứng mắc ADHD đôi khi bị nhầm lẫn với lo lắng hoặc rối loạn khí sắc. Đôi khi, người bị ADHD còn có thêm các rối loạn khác kèm theo như trầm cảm, lo âu, khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn hơn. Nếu những biểu hiện trên ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống thì người thân nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế chuyên khoa thăm khám sớm để được hỗ trợ và thực hiện phương pháp điều trị phù hợp.

3. Các cách chữa tăng động giảm chú ý hiện nay

Hiện nay, có nhiều cách chữa tăng động giảm chú ý giúp kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp phụ thuộc vào độ tuổi, mức độ rối loạn và nhu cầu cụ thể của từng cá nhân. Bạn có thể tham khảo 5 cách điều trị sau: 

3.1. Điều trị bằng thuốc

Một trong những cách chữa tăng động giảm chú ý phổ biến hiện nay là điều trị bằng thuốc, giúp kiểm soát hành vi, cải thiện khả năng tập trung và giảm bốc đồng. Phương pháp này không thể chữa khỏi hoàn toàn ADHD nhưng có tác dụng hỗ trợ đáng kể trong việc điều hòa hoạt động của não bộ. Các loại thuốc này thường được chia thành 2 nhóm chính: 

• Thuốc kích thích thần kinh trung ương: Gồm amphetamine, dextroamphetamine, methylphenidate, dexmethylphenidate. Đây là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất, có hiệu quả điều trị lên tới 70 - 80%. Các hoạt chất này giúp tăng lượng dopamine và norepinephrine trong não, cải thiện sự tập trung và kiểm soát hành vi.
• Thuốc không kích thích: Có thể kể đến atomoxetine, Strattera hoặc thuốc chống trầm cảm nortriptyline,.... Nhóm thuốc này thường được chỉ định khi người bệnh không đáp ứng tốt với thuốc kích thích hoặc gặp tác dụng phụ. Hiệu quả của các loại thuốc thuộc nhóm không kích thích thường có hiệu quả kéo dài đến 24 giờ.

Về ưu điểm, các loại thuốc kể trên giúp cải thiện nhanh các triệu chứng, hỗ trợ người bệnh duy trì hiệu suất học tập và làm việc. Tuy nhiên, sử dụng thuốc không giúp điều trị bệnh ADHD triệt để, thời gian sử dụng lâu và có thể gây tác dụng phụ nếu lạm dụng. 

Bởi vậy, việc dùng thuốc để hỗ trợ cải thiện triệu chứng bệnh ADHD cần thực hiện dưới sự hướng dẫn và theo dõi của các bác sĩ chuyên khoa thần kinh hoặc tâm lý. Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua hoặc ngưng uống thuốc để đảm bảo hiệu quả và an toàn trong quá trình điều trị. 

Dùng thuốc điều trị ADHD cần thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa

3.2. Trị liệu hành vi – tâm lý

Nhắc đến các cách chữa tăng động giảm chú ý chắc hẳn không thể bỏ qua phương pháp trị liệu hành vi - tâm lý. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với trẻ em và thanh thiếu niên, tập trung vào hỗ trợ kiểm soát cảm xúc, điều chỉnh hành vi bốc đồng. Một vài kỹ thuật trị liệu hành vi - tâm lý hiện nay gồm: 

• Liệu pháp phân tích hành vi ứng dụng (ABA - Applied Behavior Analysis): Dạy trẻ nhận biết hành vi đúng - sai, củng cố hành vi tích cực và giảm dần các hành vi không mong muốn.
• Liệu pháp nhận thức - hành vi (CBT - Cognitive Behavioral Therapy): Giúp người bệnh nhận diện và thay đổi suy nghĩ tiêu cực, từ đó kiểm soát cảm xúc và hành động hiệu quả hơn.
• Huấn luyện kỹ năng xã hội: Hỗ trợ trẻ học cách giao tiếp, lắng nghe, chia sẻ và hợp tác trong môi trường học đường hoặc gia đình.

Với phương pháp trị liệu hành vi - tâm lý, ba mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình đồng hành cùng con. Phụ huynh phải kiên nhẫn hướng dẫn con áp dụng những kỹ năng đã học vào thực tế, duy trì môi trường sống và luôn khích lệ tinh thần con. Khi ba mẹ hiểu đúng và phối hợp chặt chẽ cùng chuyên gia trị liệu, hiệu quả quá trình điều trị được nâng cao rõ rệt giúp trẻ ổn định tâm lý và phát triển toàn diện. 

Chữa ADHD bằng trị liệu hành vi - tâm lý, ba mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng

3.3. Giáo dục đặc biệt và hỗ trợ học tập

Giáo dục đặc biệt là một trong những cách chữa tăng động giảm chú ý quan trọng, giúp người mắc ADHD, đặc biệt là trẻ em. Phương pháp này tập trung vào việc thiết kế chương trình học phù hợp với năng lực, tốc độ tiếp thu và đặc điểm hành vi của từng cá nhân.

Một công cụ phổ biến được áp dụng là kế hoạch giáo dục cá nhân hóa (IEP - Individualized Education Program). Đây là bản kế hoạch chi tiết, trong đó nêu rõ mục tiêu học tập, phương pháp giảng dạy, hình thức hỗ trợ và cách đánh giá tiến trình của học sinh. Nhờ IEP, giáo viên hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của trẻ, từ đó điều chỉnh cách dạy, nhịp độ học và môi trường học tập sao cho trẻ dễ tiếp nhận nhất.

Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa nhà trường, phụ huynh cùng chuyên viên tâm lý cũng vô cùng cần thiết. Giáo viên cần được đào tạo để nhận diện sớm dấu hiệu ADHD, điều chỉnh phương pháp giảng dạy linh hoạt và khuyến khích trẻ tham gia hoạt động nhóm. Phụ huynh nên thường xuyên trao đổi với giáo viên và chuyên gia để theo dõi tiến triển, duy trì sự nhất quán giữa môi trường học ở trường và ở nhà.

Khi được hỗ trợ đúng cách, trẻ tăng động giảm chú ý có thể cải thiện khả năng tập trung, quản lý hành vi và đạt được thành tích học tập tốt hơn. Đồng thời, trẻ phát triển kỹ năng xã hội toàn diện và sự tự tin trong cuộc sống.

Nhờ IEP, giáo viên hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của trẻ 

3.4. Dinh dưỡng và lối sống lành mạnh

Bên cạnh thuốc và trị liệu tâm lý, việc duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối, lối sống khoa học cũng được xem là một cách chữa tăng động giảm chú ý tự nhiên. Những thay đổi tích cực nhỏ trong ăn uống, nghỉ ngơi và vận động có thể giúp giảm đáng kể các biểu hiện hiếu động, bốc đồng và kém tập trung. 

Người bị ADHD nên bổ sung những thực phẩm giàu Omega - 3 như cá hồi, hạt chia, óc chó để tăng cường hoạt động của não bộ và cải thiện khả năng tập trung. Ngoài ra,  kẽm, magie và vitamin nhóm B cũng nên thêm vào thực đơn hàng ngày. Bởi những chất này giữ vai trò hỗ trợ dẫn truyền thần kinh, giảm lo âu, ổn định cảm xúc. 

Ngược lại, thực đơn ăn uống của người bị ADHD cần hạn chế đường tinh luyện, thực phẩm chế biến sẵn và phẩm màu nhân tạo, vì chúng có thể làm tăng mức độ kích thích thần kinh, khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Song song với đó, người bệnh ADHD nên duy trì lối sống lành mạnh như ngủ đủ - đúng giờ, tăng cường vận động thể chất bằng việc tập yoga, chạy bộ, bơi lội,.... Điều này góp phần vào việc phục hồi chức năng, ổn định hoạt động não bộ, giải tỏa năng lượng dư thừa và cải thiện cảm xúc. 

Người bị ADHD nên bổ sung những thực phẩm giàu Omega - 3, kẽm, magie, vitamin B,....

3.5. Liệu pháp tế bào gốc

Tế bào gốc là những tế bào chưa biệt hóa, có khả năng phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau. Áp dụng liệu pháp tế bào gốc là cách chữa tăng động giảm chú ý được các chuyên gia đánh giá có tiềm năng cao trong y học tái tạo, giúp can thiệp sâu vào cơ chế thần kinh người bệnh thay vì kiểm soát triệu chứng tạm thời.

Trong điều trị ADHD, hai loại tế bào thường được sử dụng là tế bào gốc trung mô (MSC) và tế bào gốc thần kinh (NSC). MSC giúp điều hòa phản ứng miễn dịch, giảm viêm và cải thiện môi trường thần kinh, trong khi NSC có thể biệt hóa thành tế bào thần kinh mới, hỗ trợ sửa chữa các vùng não bị tổn thương. Quy trình điều trị thường bắt đầu bằng việc chiết xuất tế bào gốc từ cơ thể bệnh nhân hoặc người hiến tặng, sau đó tiêm truyền để kích thích quá trình tái tạo thần kinh. 

Tại Việt Nam, Mirai Care là đơn vị kết nối độc quyền với Viện Nghiên cứu Điều trị Cấy ghép Tế bào gốc Tokyo (TSRI) - Nhật Bản, mang đến liệu pháp hỗ trợ bằng tế bào gốc tủy xương tự thân cho trẻ tự kỷ và rối loạn phát triển. Tế bào gốc được lấy trực tiếp từ chính cơ thể của bé, đảm bảo an toàn, không xảy ra phản ứng đào thải, đồng thời hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm thần kinh, tăng lưu lượng máu não và tái tạo các tế bào thần kinh bị tổn thương, góp phần nâng cao khả năng nhận thức và hành vi của trẻ. 

Ứng dụng tế bào gốc chữa ADHD được các chuyên gia đánh giá có tiềm năng cao 

>>> Xem thêm:

• 5+ Các loại thực phẩm giúp bổ sung Omega-3 cho trẻ tăng động
• Trẻ tăng động không nên ăn gì? 8 loại thực phẩm cần tránh

Kết luận

Trên đây, Mirai Care đã tổng hợp và chia sẻ 5 cách chữa tăng động giảm chú ý an toàn phổ biến nhất hiện nay. Việc lựa chọn cách chữa phù hợp không chỉ giúp trẻ kiểm soát hành vi, cải thiện khả năng tập trung mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống lâu dài. Quan trọng, ba mẹ cần kiên trì đồng hành, theo dõi sát sao sự tiến triển của con và luôn giữ liên lạc với chuyên gia, bác sĩ để thông báo kịp thời nếu con xuất hiện biểu hiện bất thường. 

Có thể bạn chưa biết:

Một bước ngoặt đáng kể trong điều trị tự kỷ, mở ra cánh cửa hy vọng mới cho hàng triệu người bệnh trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, Miracare tự hào là cầu nối đưa bệnh nhân mắc bệnh tự kỷ điều trị tại Viện nghiên cứu, điều trị cấy ghép tế bào gốc Tokyo (TSRI) - đơn vị tiên phong và duy nhất hiện tại điều trị bệnh tự kỷ bằng phương pháp này tại Nhật Bản.

Tại TSRI có hơn 500 trẻ mắc bệnh tự kỷ đã điều trị bằng liệu pháp này, hơn 95% bệnh nhân cải thiện đáng kể sau điều trị. Cùng tìm hiểu phương pháp điều trị tự kỷ bằng liệu pháp tế bào gốc nhé!